Α. Βασικός εξοπλισμός
Μελισσοσμήνη σε κυψέλες
Καπνιστήρι - αναπτήρας (ή σπίρτα)
Καύσιμη ύλη (πευκοβελόνες, κυπαρίσσι κ.λ.π.)
Μάσκα ή Μουριόνι
Ξέστρο
Μελισσοκομική βούρτσα
Γάντια
Αντισταμινικά φάρμακα, αδρεναλίνη, κουτί πρώτων βοηθειών
Γυρεοπαγίδες
Διαφράγματα πρόπολης
Διαφράγματα βασιλισσών
Κλουβάκια βασιλισσών
Ψεκαστηράκι με εσσάνς (για συνενώσεις)
Εφημερίδες (για συνενώσεις)
Σφυρί, καρφιά, κατσαβίδια, συνδετήρες
Περίσσιες άδειες κυψέλες
Αντοχή στα τσιμπήματα
Β. Εξοπλισμός τρύγου (εκτός του βασικού)
* Μελισσοκομικό καρότσι μεταφοράς ορόφων
* Περίσσιοι όροφοι και καπάκια
* Μια αλλαξιά ρούχα (γιατί ο ιδρώτας είναι πολύς)
Γ. Εξοπλισμός Μεταφορών (εκτός του βασικού)
* Φορτηγό, (ιδιόκτητο ή ενοικιαζόμενο)
* Φακοί, μπαταρίες
* Σκοινιά, ιμάντες κ.λ.π.
* Λάσπη ή σιλικόνη (για κλείσιμο οπών)
* Ταινία δεμάτων ( για κλείσιμο οπών )
* Ζώνη για την μέση ή γερανός ή βοηθοί
* Κολατσιό και καφέ (γιατί οι ώρες είναι πολλές)
Δ. Εξοπλισμός βασιλοτροφίας - πολτού-παραφυάδων
* Βέργες, κελιά βασιλοτροφίας
* Βελονάκια εμβολιασμού
* Κυψελίδια
* Λίγος βασ. πολτός (για τον εμβολιασμό)
* Καλή όραση ή γυαλιά
Κυριακή 3 Ιανουαρίου 2010
Αποθήκη - Συσκευαστήριο
Αν ο Μελισσοκόμοs παράγει μέλι και το διαθέτει χονδρικώς δεν είναι υποχρεωμένοs να έχει συσκευαστήριο και άδεια συσκευασίαs. Αρκεί να είναι καθαροί οι χώροι και να τηρούν κάποιουs κοινούς - λογικούs κανόνες καθαριότηταs και ασφάλειαs του προϊόντος.
Αν ό Μελισσοκόμος συσκευάζει (τυποποιεί) το μέλι, τότε θα πρέπει να έχει άδεια λειτουργίας συσκευαστηρίου μελιού την οποία παίρνει από το Δήμο της περιοχής του εφόσον τηρεί κάποιες προϋποθέσεις. Τις βασικές προϋποθέσεις ελέγχει η υγειονομική υπηρεσία της Νομαρχίας.
Αν λοιπόν κάποιος ενδιαφέρεται για την απόκτηση τέτοιας άδειας καλό είναι να απευθυνθεί πρώτα στην υγειονομική υπηρεσία της Νομαρχίας και του Δήμου της περιοχής του. Πιθανά για καινούργια κτίσματα να χρειάζεται και Περιβαλλοντολογική Μελέτη. Πιο κάτω θα αναφέρουμε ενδεικτικά κάποιες προϋποθέσεις.
Επίσης σε όλες τις Δ/νσεις Αγροτικής Ανάπτυξης των Νομαρχιών υπάρχει ένα πρότυπο σχέδιο για Μελισσοκομικές Αποθήκες, κατά τη γνώμη μας πάρα πολύ καλό. Συντάκτης του σχεδίου αυτού είναι ο Κύριος Μπίκος.
Α. Αποθήκη
Μια Μελισσοκομική αποθήκη πρέπει να έχει τους κάτωθι χώρους σε μεγέθη ανάλογα με την δυναμικότητα της επιχείρησης
· Χώρος ξεμελίσματος (με τρεχούμενο νερό)
· Χώρος αποθήκευσης δοχείων μελιού
· Χώρος ψύξης κηρηθρών (ψυγείο)
· Χώρος επισκευής κυψελών, συρμάτωμα πλαισίων κ.λ.π.
· Χώρος W.C. και ντουζιέρα
· Γραφείο (με δυνατότητα χρήσης ύπνου)
· Μεγάλο Υπόστεγο (υποδοχή ορόφων, βάψιμο κυψελών κ.λ.π.)
· Μηχανολογικός εξοπλισμός (απολεπιστική μηχανή, μελιτοεξαγωγέας, φίλτρο, αντλία, βαρέλια)
Β. Συσκευαστήριο (Εκτός την Αποθήκης)
· Χώρος επεξεργασίας και τυποποίησης (με νεροχύτη διπλό)
· Χώρος πρώτων υλών (βάζα-χαρτοκιβώτια κ.λ.π.)
· Χώρος έτοιμου προϊόντος
· W.C και προθάλαμο w.c
· Αποδυτήρια προσωπικού (από εκεί θα μπαίνουμε στον κύριο χώρο)
· H.A.C.C.P.
· Μηχανολογικός εξοπλισμός (ανάλογα με τη δυναμικότητα και το είδος τυποποίησης που θέλει να κάνει κάποιος θα αναφέρουμε ενδεικτικά κάποια μηχανήματα, όχι πάντως υποχρεωτικά). Μείκτης, αντλία, φίλτρο, συσκευαστικό, πλυντήριο βάζων, ετικέτα, κλειστικό καπακιών, θερμοθάλαμος (ή μπεν μαρί).
Tο συσκευαστήριο θα πρέπει να έχει στο πάτωμα και στους τοίχους πλακάκια (ύψος μέχρι 1,80 2,00μ) και κάποια ελάχιστα τετραγωνικά εμβαδό.
ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΑΠΟΘΗΚΗΣ
Αν ό Μελισσοκόμος συσκευάζει (τυποποιεί) το μέλι, τότε θα πρέπει να έχει άδεια λειτουργίας συσκευαστηρίου μελιού την οποία παίρνει από το Δήμο της περιοχής του εφόσον τηρεί κάποιες προϋποθέσεις. Τις βασικές προϋποθέσεις ελέγχει η υγειονομική υπηρεσία της Νομαρχίας.
Αν λοιπόν κάποιος ενδιαφέρεται για την απόκτηση τέτοιας άδειας καλό είναι να απευθυνθεί πρώτα στην υγειονομική υπηρεσία της Νομαρχίας και του Δήμου της περιοχής του. Πιθανά για καινούργια κτίσματα να χρειάζεται και Περιβαλλοντολογική Μελέτη. Πιο κάτω θα αναφέρουμε ενδεικτικά κάποιες προϋποθέσεις.
Επίσης σε όλες τις Δ/νσεις Αγροτικής Ανάπτυξης των Νομαρχιών υπάρχει ένα πρότυπο σχέδιο για Μελισσοκομικές Αποθήκες, κατά τη γνώμη μας πάρα πολύ καλό. Συντάκτης του σχεδίου αυτού είναι ο Κύριος Μπίκος.
Α. Αποθήκη
Μια Μελισσοκομική αποθήκη πρέπει να έχει τους κάτωθι χώρους σε μεγέθη ανάλογα με την δυναμικότητα της επιχείρησης
· Χώρος ξεμελίσματος (με τρεχούμενο νερό)
· Χώρος αποθήκευσης δοχείων μελιού
· Χώρος ψύξης κηρηθρών (ψυγείο)
· Χώρος επισκευής κυψελών, συρμάτωμα πλαισίων κ.λ.π.
· Χώρος W.C. και ντουζιέρα
· Γραφείο (με δυνατότητα χρήσης ύπνου)
· Μεγάλο Υπόστεγο (υποδοχή ορόφων, βάψιμο κυψελών κ.λ.π.)
· Μηχανολογικός εξοπλισμός (απολεπιστική μηχανή, μελιτοεξαγωγέας, φίλτρο, αντλία, βαρέλια)
Β. Συσκευαστήριο (Εκτός την Αποθήκης)
· Χώρος επεξεργασίας και τυποποίησης (με νεροχύτη διπλό)
· Χώρος πρώτων υλών (βάζα-χαρτοκιβώτια κ.λ.π.)
· Χώρος έτοιμου προϊόντος
· W.C και προθάλαμο w.c
· Αποδυτήρια προσωπικού (από εκεί θα μπαίνουμε στον κύριο χώρο)
· H.A.C.C.P.
· Μηχανολογικός εξοπλισμός (ανάλογα με τη δυναμικότητα και το είδος τυποποίησης που θέλει να κάνει κάποιος θα αναφέρουμε ενδεικτικά κάποια μηχανήματα, όχι πάντως υποχρεωτικά). Μείκτης, αντλία, φίλτρο, συσκευαστικό, πλυντήριο βάζων, ετικέτα, κλειστικό καπακιών, θερμοθάλαμος (ή μπεν μαρί).
Tο συσκευαστήριο θα πρέπει να έχει στο πάτωμα και στους τοίχους πλακάκια (ύψος μέχρι 1,80 2,00μ) και κάποια ελάχιστα τετραγωνικά εμβαδό.
ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΑΠΟΘΗΚΗΣ
Μελιτοφορίες - Ανθοφορίες
Μελιτοφορίες - Ανθοφορίες
Η παρουσίαση των ανθοφοριών και μελιτοφοριών είναι ένα μεγάλο εγχείρημα από πλευράς όγκου πληροφοριών διότι στον Ελλαδικό χώρο έχουμε μια πάρα πολύ πλούσια αυτοφυή βλάστηση που το μεγαλύτερο μέρος της αποτελεί πηγή μελιού και γύρης των μελισσιών. Γι' αυτό θα παρουσιάσουμε τα σημαντικότερα φυτά (αυτοφυή ή καλλιεργούμενα) υπό το πρίσμα της μελισσοκομικής νομής, δηλαδή τα φυτά που εν δυνάμει μπορούν να μας δώσουν σημαντικές ποσότητες μελιού ή γύρης.
Η παρουσίαση αυτή θα γίνει χρονικά για να μας δώσει μια εικόνα για τις πιθανές μεταφορές μελισσοσμηνών σ' αυτές. Θα πρέπει όμως να γίνει σαφές ότι η αναφορά της ανθοφορίας ή μελιτοφορίας δεν συνεπάγεται τη χρονική μοναδικότητα της. Αυτό συμβαίνει γιατί πρωτεύων ρόλο στο χρόνο ανθοφορίας ή μελιτοφορίας (εκτός της φωτοπεριόδου) έχουν:
1. Το γεωγραφικό πλάτος και μήκος που αναφερόμαστε (ηπειρωτική ,παραθαλάσσια, νησιωτική, βόρεια, κεντρική ή νότια περιοχή)
2. Το υψόμετρο της συγκεκριμένης περιοχής
3. Το μικροκλίμα, που είναι ένα πολύπλοκο σύστημα θερμοκρασιακών μεταβλητών (ηλιοφάνεια, ένταση ανέμων κ.λ.π.), μορφολογίας του εδάφους, βροχοπτώσεων και άλλων παραγόντων.
4. Ο καιρός της εκάστοτε χρονιάς.
Συνέπεια των παραπάνω είναι ότι η ανάγνωση και πολύ περισσότερο η «χρονική μετάφραση» των ανθοφοριών ή μελιτοφοριών πρέπει να γίνει με προσοχή και σύμφωνα με τις προσωπικές παρατηρήσεις του κάθε μελισσοκόμου (π.χ. το ανοιξιάτικο ρείκι ανθίζει από τα τέλη Γενάρη στις νότιες περιοχές ως το Μάιο στις πιο βόρειες και ανάλογα με τις βροχοπτώσεις μπορεί να είναι εκμεταλλεύσιμο ή όχι. Επίσης σε μια πλαγιά που έχει 17 ρίζες με ρείκι δεν θα μπορούσαμε να μιλάμε για νομή).
Συντμήσεις : Ν = Νέκταρ, Γ = Γύρη, Μ = Μελίτωμα
ΧΕΙΜΩΝΑΣ
Μουσμουλιά (Eriobotriga japonica) (Ν+Γ) (Δεκέμβριος)
Δίνει πολύ αραιό νέκταρ και ίσως τα μελίσσια να ταλαιπωρούνται πολύ για την εποχή αυτή.
Ξυνίδα (Oxalis acetosella) (Ν+Γ) (Νοέμβριος - Μάρτιος)
Πολύ σημαντικό φυτό για την πρώιμη ανάπτυξη στις νότιες περιοχές. Αυτοφύεται κυρίως στους ελαιώνες.
Αμυγδαλιά (Prunus dulcis) (Ν+Γ) (Ιανουάριος - Μάρτιος).
Όταν ο καιρός είναι καλός αναπτύσσει πάρα πολύ καλά τα μελίσσια.
Πεύκο (Pinus hallepensis) (Μ) (Δεκέμβριος - Φεβρουάριος)
Δίνει μελίτωμα όλο το χειμώνα αλλά δύσκολα μπορούμε να το εκμεταλλευτούμε, λόγω της κατάστασης των μελισσιών την εποχή αυτή. Στις νότιες περιοχές αντικαθιστά τα χειμωνιάτικα ζαχαροζύμαρα, οχι όμως σε σημείο που να επιλέγουμε μεταφορές στα Πευκοδάση
ΑΝΟΙΞΗ
Ανοιξιάτικο ρείκι (Erica albor) (Ν+Γ) (Ιανουάριος - Μάιος)
Πολύ σημαντικό φυτό για ανάπτυξη αλλά και για πρώιμους τρυγητούς.
Φασκόμηλα (Salvia pratensis, Salvia alutionosa, Salvia officinalis) (Ν+Γ) (Μάρτιος - Μάιος)
Υπάρχουν πολλά είδη στον Ελλαδικό χώρο. Δίνουν πολύ καλή ανάπτυξη αλλά και παραγωγή μελιού ανάλογα τη χρονιά. Υπάρχει σε όλη την Ελλάδα.
Λαδανία, Αγκίσαρος (Cistus incanus) (Γ) (Μάρτιος - Ιούνιος)
Θάμνος με σημαντικές ποσότητες γύρης κόκκινου χρώματος. Ενδείκνυνται για συλλογή. Υπάρχει σε όλη την Ελλάδα
Χορτολιβαδικά φυτά, κυρίως τριφύλλια(Melilotus albu,Trifolium repeu, Trifolium pretense, trifolium incarnatum, Trifolium badium) (Ν+Γ) (Μάρτιος-Ιούλιος)
Σημαντική νομή μελιού στις βόρειες κυρίως περιοχές. Χρησιμοποιείται για ανάπτυξη αλλά και συντήρηση μελισσοσμηνών το καλοκαίρι. Υπάρχει σε όλη την ηπειρωτική Ελλάδα.
Βίκος (Vicia sativa) (Ν+Γ) (Απρίλιος - Μάιος)
Καλλιεργούμενο φυτό με πολύ αραιό μέλι. Στις καλές χρονιές δίνει σημαντικές ποσότητες μελιού. Προσοχή χρειάζεται όταν κόβεται από συλλεκτικές μηχανές, γιατί μπορεί να σκοτωθούν μέλισσες. Υπάρχει στις πεδινές καλλιεργούμενες περιοχές.
Πεύκο (Pinus hallepensis) (Μ) (Μάρτιος - Απρίλιος).
Σημαντική Μελισσοκομική Νομή. Ακόμη και όταν ο καιρός δεν επιτρέπει την μεγάλη συλλογή (τρύγο) τα μελίσσια αποθηκεύουν αρκετές ποσότητες. Ετσι όταν βρούνε γύρη αργότερα αναπτύσσονται πολύ καλά. Προσοχή χρειάζεται αν μεταφερθούν ανεπτυγμένα μελίσσια από νότιες περιοχές σε Πευκοδάση του βορρά και ο καιρός τα κλείσει πολλές ημέρες μέσα μπορεί να λιμοκτονήσουν. Υπάρχει κυρίως στη Θάσο, Χαλκιδική, Εύβοια, Ανατολική Κρήτη, Πελοπόννησο, Αττική, Μεγάλα Νησιά
Πορτοκάλια (Citrus auratium) (Ν+Γ) (Μάρτιος - Απρίλιος)
Σημαντική πηγή μελίου. Θέλει καλό καιρό. Τα μελίσσια σμηνουργούν με ευκολία. Προσοχή στα ψεκάσματα. Υπάρχει στην Πελοπόννησο, Ήπειρο, Στερεά Ελλάδα.
Οπορωφόρα δέντρα [Prunus persica (Ροδακινιά), Prunus armemiaca (Βερικοκιά), Purus communis (Αχλαδιά),
Malus pumila (Μηλιά)] (Ν+Γ) (Μάρτιος - Μάϊος)
Μηλιές, αχλαδιές, Βερικοκιές κ.τ.λ. Πολύ καλές νομές για ανάπτυξη. Προσοχή στους ψεκασμούς. Υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα
Ακακία (Αcacia dealbata, Robinia pseudoacacia) (Ν+Γ) (Απρίλιος- Ιούνιος)
Πολύ καλή πηγή μελίου. Στην Ευρώπη είναι μέλι με καλό όνομα και τιμή. Ευαίσθητη πολύ στις βροχές και στους ανέμους. Υπάρχει κυρίως στα Ηπειρωτικά μέρη.
ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ
Παλιούρι (Paliurus spina-christi) (Ν+Γ) (Μάιος- Ιούνιος)
Δίνει πολύ μέλι αρκεί να μην βραχεί ή φυσήξει πολύ κατά την διάρκεια της ανθοφορίας. Όταν εμφανιστούνε διάφορα έντομα έχουμε ένδειξη ότι «τελείωσε» η νομή. Υπάρχει σε μεγάλο τμήμα της Ηπειρωτικής Ελλάδος.
Θρούμπι (Satureia thriba) (Ν+Γ) (Μάιος - Ιούνιος)
Δίνει άριστο μέλι από άποψη οσμής και γεύσης. Οι προηγηθείσες βροχές ευνοούν την νεκταροέκκριση. Υπάρχει κυρίως στην Νησιωτική Ελλάδα και σε πετρώδη βουνά
Θυμάρι (Thymus vylgaris, Thymus pulegioides) (Ν+Γ) (Μάιος - Αύγουστος)
Το πιο γνωστό μέλι με ιδιότητες ίδιες μ� αυτές της Θρούμπας. Βροχές του Απριλίου και του Μαΐου είναι θείο δώρο καθώς και ο ήπιος χώρος χωρίς καύσωνες καιρός κατά την διάρκεια της ανθοφορίας. Υπάρχει σ� όλη την Ελλάδα αλλά είναι κύρια νομή στις νησιωτικές περιοχές
Αγκάθια (Οικογένεια Cobositae) (Ν+Γ) (Ιούλιος - Αύγουστος)
Φυτά για συντήρηση των μελισσιών, ενίοτε μπορεί να δώσουν κάποιες ποσότητες μελιού.
Βαμβάκι (Gossypium hirsutium) (Ν+Γ) (Ιούλιος - Αύγουστος)
Καλλιεργημένο φυτό με άριστης ποιότητας μέλι (μεγάλες ποσότητες Η2Ο2). Προσοχή στους ψεκασμούς. Υπάρχει στις πεδινές καλλιεργούμενες περιοχές
Τριφύλλια ήμερα (Medicago sativa) (Ν+Γ) (Ιούνιος � Αύγουστος, ανάλογα με την ημερομηνία κοπής)
Σε καλλιεργημένα μέρη με νερά μπορεί να δώσει μεγάλες ποσότητες μελιού (ειδικά τα κτήματα για σποροπαραγωγή). Υπάρχει στην Στερεά Ελλάδα, Θεσσαλία, Μακεδονία
Καλαμπόκι (Ζea mays) (Γ) (Ιούλιος - Αύγουστος)
Φυτό για ανανέωση και ανάπτυξη πληθυσμού. Υπάρχει στις καλλιεργούμενες περιοχές όλης της ηπειρωτικής Ελλάδας.
Έλατος (Abies cephalonica) (Μ) (Μάιος - Αύγουστος)
Δίνει πολύ μεγάλες ποσότητες μελιού συναρτήσει του πληθυσμού εντόμων που το «παρασιτούν». Θέλει καλό και ζεστό καιρό. Αν «δουλεύει» πολύ καιρό τα μελίσσια αδυνατίζουν. Αν δεν «δουλεύει» και τα μελίσσια μείνουν καιρό στα Ελατοδάση αδυνατίζουν επίσης. Υπάρχει στα ορεινά μέρη της Ελλάδας και στην Κεφαλλονιά.
Βελανιδιά (Quercus frainneto, Quercus coaifera) (Μ) (Ιούνιος - Αύγουστος)
Δίνει μεγάλες ποσότητες μελιού. Στην αρχή («Μελίτωμα στο φύλλο») δίνει ένα σχετικά καλό ανοιχτόχρωμο μέλι. Στο «Μελίτωμα του Βελανιδιού» δίνει κατάμαυρο μέλι με έντονη όχι ιδιαίτερα ευχάριστη γεύση. Αδυνατίζει τα μελίσσια και δεν συνιστάται για ανάπτυξη. Υπάρχει στα ημιορεινά μέρη της ηπειρωτικής Ελλάδας και σε κάποια νησιά.
Καστανιά (Castanea sativa) (Ν+Γ+Μ) (Ιούνιος - Ιούλιος)
Καταπληκτικό φυτό για ανάπτυξη μελισσών. Προσοχή: Αν μαζέψουν μεγάλες ποσότητες μελιού (πικρό, σκούρο) μπορεί η γεύση αυτή να συνοδέψει και τους επόμενους τρυγητούς. Υπάρχει στα ορεινά μέρη της ηπειρωτικής Ελλάδας και σε κάποια νησιά.
Πεύκο (Pinus hallepensis) (Μ) (Ιούλιος - Αύγουστος)
Το πρώτο «βάρεμα» γίνεται στη Θάσο και στην Κρήτη. Ακολουθούν η Χαλκιδική, Εύβοια κ.τ.λ.
Ευκάλυπτος (eucalyptus globulus) (Ν+Γ) (Ιούνιος - Σεπτέμβριος)
Δεν είναι ενδημικό της Ελλάδας. Δίνει καλής ποιότητας μέλι και τα μελίσσια δούλευουν από τα ξημερώματα. Σε άνυνδρες χρονιές υπάρχουν ενδείξεις προβλημάτων στα μελίσσια. Υπάρχει στις νησιώτικες και παραθαλάσσιες νότιες περιοχές.
ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ
Αρμυρίκι (Tamarix Africana) (Γ) (Άυγουστος � Σεπτέμβριος)
Δίνει πολύ καλές ποσότητες γύρης και σε συνδυασμό με διεγερτική τροφοδοσία τα μελίσσια κάνουν καλούς γόνους. Υπάρχει στις νησιωτικές και παραθαλάσσιες περιοχές.
Πεύκο (Pinus hallepensis) (Μ) (Σεπτέμβριος - Δεκέμβριος)
Σ' αυτή την εποχή συγκεντρώνεται το περισσότερο μέλι από τους Μελισσοκόμους. Να μην γινόμαστε ληστρικοί
Φθινοπωρινό ρείκι, Σουσούρα (Erica multiflora) (Ν+Γ) (Αύγουστος - Δεκέμβριος)
Ένα από τα «μαγικά φυτά» της Ελλάδας για τις μέλισσες. Δίνει πολύ καλή ανάπτυξη και παραγωγή μελιού σε καλές χρονιές. Οι πρώιμες βροχές το «αναγκάζουν» να ανθίσει. Προσοχή: Ανθίζει από πάνω προς τα κάτω (υψομετρικά) και από τα Βόρεια προς τα Νότια. Υπάρχει σε όλη την Ελλάδα.
Πολύκομπος (Polygonum spp) (Ν+Γ) (Σεπτέμβριος-Νοέμβριος).
Φυτό που δίνει μέλι για τρύγο ενίοτε άλλα κάνει καλή ανάπτυξη. Το μέλι του έχει ιδιαίτερη γεύση και θέλει προσοχή. Υπάρχει στις πεδινές και ημιορεινές περιοχές (αυτοφυές ή σαν ζιζάνιο στα σταροχώραφα κυρίως)
Κουμάρια (Arbutus unedo) (Ν+Γ) (Σεπτέμβριος - Ιανουάριος)
Φυτό για ανάπτυξη και για μέλι. Έχει αραιό νέκταρ και σε χρονιές με πολλές βροχοπτώσεις θέλει προσοχή γιατί μπορεί να δημιουργήσει ζημιές στα μελίσσια. Το μέλι είναι πολύ πικρό. Υπάρχει στις ηπειρωτικές περιοχές της Ελλάδας
Χαρουπιά (caratonia siliqua) (Ν+Γ) (Σεπτέμβριος - Νοέμβριος)
Δίνει πολύ καλή ανάπτυξη και μέλι με ιδιαίτερη γεύση που σε πολλούς δεν αρέσει. Υπάρχουν άγριες (μονό γύρη) και ήμερες (Νέκταρ και γύρη). Υπάρχει στις νησιωτικές και παραθαλάσσιες νότιες περιοχές.
Κισσός (Hedera helix) (Ν+Γ) (Σεπτέμβριος - Οκτώβριος)
Αναρριχητικό φυτό. Παρασιτεί σε δέντρα και μεγάλους θάμνους. Δίνει πολύ καλές ποσότητες γύρης και μελιού έτσι ώστε τα μελίσσια να ανανεώνουν επαρκώς τον πληθυσμό τους. Υπάρχει σε όλη την Ελλάδα.
Η παρουσίαση των ανθοφοριών και μελιτοφοριών είναι ένα μεγάλο εγχείρημα από πλευράς όγκου πληροφοριών διότι στον Ελλαδικό χώρο έχουμε μια πάρα πολύ πλούσια αυτοφυή βλάστηση που το μεγαλύτερο μέρος της αποτελεί πηγή μελιού και γύρης των μελισσιών. Γι' αυτό θα παρουσιάσουμε τα σημαντικότερα φυτά (αυτοφυή ή καλλιεργούμενα) υπό το πρίσμα της μελισσοκομικής νομής, δηλαδή τα φυτά που εν δυνάμει μπορούν να μας δώσουν σημαντικές ποσότητες μελιού ή γύρης.
Η παρουσίαση αυτή θα γίνει χρονικά για να μας δώσει μια εικόνα για τις πιθανές μεταφορές μελισσοσμηνών σ' αυτές. Θα πρέπει όμως να γίνει σαφές ότι η αναφορά της ανθοφορίας ή μελιτοφορίας δεν συνεπάγεται τη χρονική μοναδικότητα της. Αυτό συμβαίνει γιατί πρωτεύων ρόλο στο χρόνο ανθοφορίας ή μελιτοφορίας (εκτός της φωτοπεριόδου) έχουν:
1. Το γεωγραφικό πλάτος και μήκος που αναφερόμαστε (ηπειρωτική ,παραθαλάσσια, νησιωτική, βόρεια, κεντρική ή νότια περιοχή)
2. Το υψόμετρο της συγκεκριμένης περιοχής
3. Το μικροκλίμα, που είναι ένα πολύπλοκο σύστημα θερμοκρασιακών μεταβλητών (ηλιοφάνεια, ένταση ανέμων κ.λ.π.), μορφολογίας του εδάφους, βροχοπτώσεων και άλλων παραγόντων.
4. Ο καιρός της εκάστοτε χρονιάς.
Συνέπεια των παραπάνω είναι ότι η ανάγνωση και πολύ περισσότερο η «χρονική μετάφραση» των ανθοφοριών ή μελιτοφοριών πρέπει να γίνει με προσοχή και σύμφωνα με τις προσωπικές παρατηρήσεις του κάθε μελισσοκόμου (π.χ. το ανοιξιάτικο ρείκι ανθίζει από τα τέλη Γενάρη στις νότιες περιοχές ως το Μάιο στις πιο βόρειες και ανάλογα με τις βροχοπτώσεις μπορεί να είναι εκμεταλλεύσιμο ή όχι. Επίσης σε μια πλαγιά που έχει 17 ρίζες με ρείκι δεν θα μπορούσαμε να μιλάμε για νομή).
Συντμήσεις : Ν = Νέκταρ, Γ = Γύρη, Μ = Μελίτωμα
ΧΕΙΜΩΝΑΣ
Μουσμουλιά (Eriobotriga japonica) (Ν+Γ) (Δεκέμβριος)
Δίνει πολύ αραιό νέκταρ και ίσως τα μελίσσια να ταλαιπωρούνται πολύ για την εποχή αυτή.
Ξυνίδα (Oxalis acetosella) (Ν+Γ) (Νοέμβριος - Μάρτιος)
Πολύ σημαντικό φυτό για την πρώιμη ανάπτυξη στις νότιες περιοχές. Αυτοφύεται κυρίως στους ελαιώνες.
Αμυγδαλιά (Prunus dulcis) (Ν+Γ) (Ιανουάριος - Μάρτιος).
Όταν ο καιρός είναι καλός αναπτύσσει πάρα πολύ καλά τα μελίσσια.
Πεύκο (Pinus hallepensis) (Μ) (Δεκέμβριος - Φεβρουάριος)
Δίνει μελίτωμα όλο το χειμώνα αλλά δύσκολα μπορούμε να το εκμεταλλευτούμε, λόγω της κατάστασης των μελισσιών την εποχή αυτή. Στις νότιες περιοχές αντικαθιστά τα χειμωνιάτικα ζαχαροζύμαρα, οχι όμως σε σημείο που να επιλέγουμε μεταφορές στα Πευκοδάση
ΑΝΟΙΞΗ
Ανοιξιάτικο ρείκι (Erica albor) (Ν+Γ) (Ιανουάριος - Μάιος)
Πολύ σημαντικό φυτό για ανάπτυξη αλλά και για πρώιμους τρυγητούς.
Φασκόμηλα (Salvia pratensis, Salvia alutionosa, Salvia officinalis) (Ν+Γ) (Μάρτιος - Μάιος)
Υπάρχουν πολλά είδη στον Ελλαδικό χώρο. Δίνουν πολύ καλή ανάπτυξη αλλά και παραγωγή μελιού ανάλογα τη χρονιά. Υπάρχει σε όλη την Ελλάδα.
Λαδανία, Αγκίσαρος (Cistus incanus) (Γ) (Μάρτιος - Ιούνιος)
Θάμνος με σημαντικές ποσότητες γύρης κόκκινου χρώματος. Ενδείκνυνται για συλλογή. Υπάρχει σε όλη την Ελλάδα
Χορτολιβαδικά φυτά, κυρίως τριφύλλια(Melilotus albu,Trifolium repeu, Trifolium pretense, trifolium incarnatum, Trifolium badium) (Ν+Γ) (Μάρτιος-Ιούλιος)
Σημαντική νομή μελιού στις βόρειες κυρίως περιοχές. Χρησιμοποιείται για ανάπτυξη αλλά και συντήρηση μελισσοσμηνών το καλοκαίρι. Υπάρχει σε όλη την ηπειρωτική Ελλάδα.
Βίκος (Vicia sativa) (Ν+Γ) (Απρίλιος - Μάιος)
Καλλιεργούμενο φυτό με πολύ αραιό μέλι. Στις καλές χρονιές δίνει σημαντικές ποσότητες μελιού. Προσοχή χρειάζεται όταν κόβεται από συλλεκτικές μηχανές, γιατί μπορεί να σκοτωθούν μέλισσες. Υπάρχει στις πεδινές καλλιεργούμενες περιοχές.
Πεύκο (Pinus hallepensis) (Μ) (Μάρτιος - Απρίλιος).
Σημαντική Μελισσοκομική Νομή. Ακόμη και όταν ο καιρός δεν επιτρέπει την μεγάλη συλλογή (τρύγο) τα μελίσσια αποθηκεύουν αρκετές ποσότητες. Ετσι όταν βρούνε γύρη αργότερα αναπτύσσονται πολύ καλά. Προσοχή χρειάζεται αν μεταφερθούν ανεπτυγμένα μελίσσια από νότιες περιοχές σε Πευκοδάση του βορρά και ο καιρός τα κλείσει πολλές ημέρες μέσα μπορεί να λιμοκτονήσουν. Υπάρχει κυρίως στη Θάσο, Χαλκιδική, Εύβοια, Ανατολική Κρήτη, Πελοπόννησο, Αττική, Μεγάλα Νησιά
Πορτοκάλια (Citrus auratium) (Ν+Γ) (Μάρτιος - Απρίλιος)
Σημαντική πηγή μελίου. Θέλει καλό καιρό. Τα μελίσσια σμηνουργούν με ευκολία. Προσοχή στα ψεκάσματα. Υπάρχει στην Πελοπόννησο, Ήπειρο, Στερεά Ελλάδα.
Οπορωφόρα δέντρα [Prunus persica (Ροδακινιά), Prunus armemiaca (Βερικοκιά), Purus communis (Αχλαδιά),
Malus pumila (Μηλιά)] (Ν+Γ) (Μάρτιος - Μάϊος)
Μηλιές, αχλαδιές, Βερικοκιές κ.τ.λ. Πολύ καλές νομές για ανάπτυξη. Προσοχή στους ψεκασμούς. Υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα
Ακακία (Αcacia dealbata, Robinia pseudoacacia) (Ν+Γ) (Απρίλιος- Ιούνιος)
Πολύ καλή πηγή μελίου. Στην Ευρώπη είναι μέλι με καλό όνομα και τιμή. Ευαίσθητη πολύ στις βροχές και στους ανέμους. Υπάρχει κυρίως στα Ηπειρωτικά μέρη.
ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ
Παλιούρι (Paliurus spina-christi) (Ν+Γ) (Μάιος- Ιούνιος)
Δίνει πολύ μέλι αρκεί να μην βραχεί ή φυσήξει πολύ κατά την διάρκεια της ανθοφορίας. Όταν εμφανιστούνε διάφορα έντομα έχουμε ένδειξη ότι «τελείωσε» η νομή. Υπάρχει σε μεγάλο τμήμα της Ηπειρωτικής Ελλάδος.
Θρούμπι (Satureia thriba) (Ν+Γ) (Μάιος - Ιούνιος)
Δίνει άριστο μέλι από άποψη οσμής και γεύσης. Οι προηγηθείσες βροχές ευνοούν την νεκταροέκκριση. Υπάρχει κυρίως στην Νησιωτική Ελλάδα και σε πετρώδη βουνά
Θυμάρι (Thymus vylgaris, Thymus pulegioides) (Ν+Γ) (Μάιος - Αύγουστος)
Το πιο γνωστό μέλι με ιδιότητες ίδιες μ� αυτές της Θρούμπας. Βροχές του Απριλίου και του Μαΐου είναι θείο δώρο καθώς και ο ήπιος χώρος χωρίς καύσωνες καιρός κατά την διάρκεια της ανθοφορίας. Υπάρχει σ� όλη την Ελλάδα αλλά είναι κύρια νομή στις νησιωτικές περιοχές
Αγκάθια (Οικογένεια Cobositae) (Ν+Γ) (Ιούλιος - Αύγουστος)
Φυτά για συντήρηση των μελισσιών, ενίοτε μπορεί να δώσουν κάποιες ποσότητες μελιού.
Βαμβάκι (Gossypium hirsutium) (Ν+Γ) (Ιούλιος - Αύγουστος)
Καλλιεργημένο φυτό με άριστης ποιότητας μέλι (μεγάλες ποσότητες Η2Ο2). Προσοχή στους ψεκασμούς. Υπάρχει στις πεδινές καλλιεργούμενες περιοχές
Τριφύλλια ήμερα (Medicago sativa) (Ν+Γ) (Ιούνιος � Αύγουστος, ανάλογα με την ημερομηνία κοπής)
Σε καλλιεργημένα μέρη με νερά μπορεί να δώσει μεγάλες ποσότητες μελιού (ειδικά τα κτήματα για σποροπαραγωγή). Υπάρχει στην Στερεά Ελλάδα, Θεσσαλία, Μακεδονία
Καλαμπόκι (Ζea mays) (Γ) (Ιούλιος - Αύγουστος)
Φυτό για ανανέωση και ανάπτυξη πληθυσμού. Υπάρχει στις καλλιεργούμενες περιοχές όλης της ηπειρωτικής Ελλάδας.
Έλατος (Abies cephalonica) (Μ) (Μάιος - Αύγουστος)
Δίνει πολύ μεγάλες ποσότητες μελιού συναρτήσει του πληθυσμού εντόμων που το «παρασιτούν». Θέλει καλό και ζεστό καιρό. Αν «δουλεύει» πολύ καιρό τα μελίσσια αδυνατίζουν. Αν δεν «δουλεύει» και τα μελίσσια μείνουν καιρό στα Ελατοδάση αδυνατίζουν επίσης. Υπάρχει στα ορεινά μέρη της Ελλάδας και στην Κεφαλλονιά.
Βελανιδιά (Quercus frainneto, Quercus coaifera) (Μ) (Ιούνιος - Αύγουστος)
Δίνει μεγάλες ποσότητες μελιού. Στην αρχή («Μελίτωμα στο φύλλο») δίνει ένα σχετικά καλό ανοιχτόχρωμο μέλι. Στο «Μελίτωμα του Βελανιδιού» δίνει κατάμαυρο μέλι με έντονη όχι ιδιαίτερα ευχάριστη γεύση. Αδυνατίζει τα μελίσσια και δεν συνιστάται για ανάπτυξη. Υπάρχει στα ημιορεινά μέρη της ηπειρωτικής Ελλάδας και σε κάποια νησιά.
Καστανιά (Castanea sativa) (Ν+Γ+Μ) (Ιούνιος - Ιούλιος)
Καταπληκτικό φυτό για ανάπτυξη μελισσών. Προσοχή: Αν μαζέψουν μεγάλες ποσότητες μελιού (πικρό, σκούρο) μπορεί η γεύση αυτή να συνοδέψει και τους επόμενους τρυγητούς. Υπάρχει στα ορεινά μέρη της ηπειρωτικής Ελλάδας και σε κάποια νησιά.
Πεύκο (Pinus hallepensis) (Μ) (Ιούλιος - Αύγουστος)
Το πρώτο «βάρεμα» γίνεται στη Θάσο και στην Κρήτη. Ακολουθούν η Χαλκιδική, Εύβοια κ.τ.λ.
Ευκάλυπτος (eucalyptus globulus) (Ν+Γ) (Ιούνιος - Σεπτέμβριος)
Δεν είναι ενδημικό της Ελλάδας. Δίνει καλής ποιότητας μέλι και τα μελίσσια δούλευουν από τα ξημερώματα. Σε άνυνδρες χρονιές υπάρχουν ενδείξεις προβλημάτων στα μελίσσια. Υπάρχει στις νησιώτικες και παραθαλάσσιες νότιες περιοχές.
ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ
Αρμυρίκι (Tamarix Africana) (Γ) (Άυγουστος � Σεπτέμβριος)
Δίνει πολύ καλές ποσότητες γύρης και σε συνδυασμό με διεγερτική τροφοδοσία τα μελίσσια κάνουν καλούς γόνους. Υπάρχει στις νησιωτικές και παραθαλάσσιες περιοχές.
Πεύκο (Pinus hallepensis) (Μ) (Σεπτέμβριος - Δεκέμβριος)
Σ' αυτή την εποχή συγκεντρώνεται το περισσότερο μέλι από τους Μελισσοκόμους. Να μην γινόμαστε ληστρικοί
Φθινοπωρινό ρείκι, Σουσούρα (Erica multiflora) (Ν+Γ) (Αύγουστος - Δεκέμβριος)
Ένα από τα «μαγικά φυτά» της Ελλάδας για τις μέλισσες. Δίνει πολύ καλή ανάπτυξη και παραγωγή μελιού σε καλές χρονιές. Οι πρώιμες βροχές το «αναγκάζουν» να ανθίσει. Προσοχή: Ανθίζει από πάνω προς τα κάτω (υψομετρικά) και από τα Βόρεια προς τα Νότια. Υπάρχει σε όλη την Ελλάδα.
Πολύκομπος (Polygonum spp) (Ν+Γ) (Σεπτέμβριος-Νοέμβριος).
Φυτό που δίνει μέλι για τρύγο ενίοτε άλλα κάνει καλή ανάπτυξη. Το μέλι του έχει ιδιαίτερη γεύση και θέλει προσοχή. Υπάρχει στις πεδινές και ημιορεινές περιοχές (αυτοφυές ή σαν ζιζάνιο στα σταροχώραφα κυρίως)
Κουμάρια (Arbutus unedo) (Ν+Γ) (Σεπτέμβριος - Ιανουάριος)
Φυτό για ανάπτυξη και για μέλι. Έχει αραιό νέκταρ και σε χρονιές με πολλές βροχοπτώσεις θέλει προσοχή γιατί μπορεί να δημιουργήσει ζημιές στα μελίσσια. Το μέλι είναι πολύ πικρό. Υπάρχει στις ηπειρωτικές περιοχές της Ελλάδας
Χαρουπιά (caratonia siliqua) (Ν+Γ) (Σεπτέμβριος - Νοέμβριος)
Δίνει πολύ καλή ανάπτυξη και μέλι με ιδιαίτερη γεύση που σε πολλούς δεν αρέσει. Υπάρχουν άγριες (μονό γύρη) και ήμερες (Νέκταρ και γύρη). Υπάρχει στις νησιωτικές και παραθαλάσσιες νότιες περιοχές.
Κισσός (Hedera helix) (Ν+Γ) (Σεπτέμβριος - Οκτώβριος)
Αναρριχητικό φυτό. Παρασιτεί σε δέντρα και μεγάλους θάμνους. Δίνει πολύ καλές ποσότητες γύρης και μελιού έτσι ώστε τα μελίσσια να ανανεώνουν επαρκώς τον πληθυσμό τους. Υπάρχει σε όλη την Ελλάδα.
ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ - Εναλλακτική Λύση για τον Ελληνα μελισσοκόμο
Τις δεκαετίες που ακολούθησαν μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, πρωταρχικός στόχος της αγροτικής παραγωγής στην Ευρώπη ήταν η κάλυψη των απαιτούμενων ποσοτήτων σε τρόφιμα και προς αυτόν τον σκοπό έγινε μεγάλη προσπάθεια. Στις μέρες μας μπορούμε να πούμε ότι έχει επιτευχθεί επάρκεια παραγόμενων ποσοτήτων, οι οποίες πολλές φορές ξεπερνούν τις απαιτούμενες δημιουργώντας πλεόνασμα. Βέβαια στην προσπάθεια μεγιστοποίησης των ποσοτήτων υπήρξαν και παρενέργειες όπως πχ οι “τρελές” αγελάδες, οι διοξίνες, η νιτρορύπανση των εδαφών, κλπ.
Στις μέρες μας οι ισορροπίες στην αγορά είναι πολύ ευαίσθητες και εύθραυστες και οι συνέπειες των εξελίξεων σε διεθνές επίπεδο (παγκοσμιοποίηση) μπορεί να είναι σημαντικότατες για ολόκληρους κλάδους της οικονομίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η κρίση στον τομέα της πτηνοτροφίας με την γρίπη των πουλερικών η οποία κόστισε πολύ στον συγκεκριμένο κλάδο στη χώρα μας. Οι διατροφικές και περιβαλλοντικές κρίσεις προκάλεσαν αλυσιδωτές αντιδράσεις στην αγορά, οδήγώντας παράλληλα στη λήψη μέτρων με μια σειρά αποφάσεων εκ μέρους της ΕΕ οι οποίες ενσωματώθηκαν στην νομοθεσία, παράγοντας νέους Κανονισμούς και Οδηγίες που αποσκοπούσαν στην πρόληψη ή την θεραπεία τέτοιων καταστάσεων με κυριότερο μέλημα την υγιεινή και την ασφάλεια των τροφίμων. Εκτός από τις κοινοτικές και κρατικές αρχές η ίδια η αγορά, εκφράζοντας την θέληση και τις προτιμήσεις των καταναλωτών έβαλε κανόνες στην παραγωγή και εμπορία των τροφίμων θέτοντας σε εφαρμογή διάφορα ιδιωτικά προτόκολλα τα οποία δεν είναι τίποτα άλλο παρά απαιτήσεις πελάτη. Ο Κανονισμός 2092/91 ενσωμάτωσε την μελισσοκομική δραστηριότητα και τα προϊόντα της μέλισσας είναι πλέον στο πεδίο πιστοποίησής του. Επιγραμματικά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τα κύρια σημεία που αφορούν την βιολογική μελισσοκομία.
Γενικές αρχές
Τα μελισσοκομικά προϊόντα που καλύπτονται από τον Κανονισμό συγκεντρώνουν συνδιασμό χαρακτηριστικών που συνδέονται τόσο με τις πρακτικές εκτροφής των μελισσιών όσο και με το ευρύτερο περιβάλλον του μελισσοκομείου. Επίσης σημαντικό ρόλο παίζει η όλη διαχείρηση των προϊόντων από τη συλλογή, τη συσκευασία και την αποθήκευση μέχρι την εμπορία τους.
Περίοδος μετατροπής
Η μετατροπή των μελισσιών διαρκεί τουλάχιστο ένα χρόνο. Μετά από την αυτή περίοδο εφαρμογής του Κανοννισμού μπορούν να πιστοποιηθούν τα προϊόντα της μέλισσας
Καταγωγή των μελισσών
Μια μελισσοκομική μονάδα μπορεί να ξεκινήσει την μετατροπή της σε βιολογική. Τα καινούρια μελίσσια δημιουργούνται με διαίρεση των υπαρχόντων μελισσιών ή αγοράζονται από ήδη ενταγμένες σε σύστημα ελέγχου και πιστοποίησης μελισσοκομικές μονάδες.
Θέση των μελισσοκομείων
Η θέση των μελισσοκομείων είναι πολύ μεγάλης σημασίας για τον Κανονισμό. Τα χαρακτηριστικά που πρέπει να συγκεντρώνει είναι τα εξής:
Εξασφάλιση φυσικών πηγών νέκταρος, μελιτώματος και γύρης για τις μέλισσες και πρόσβαση σε νερό·
Σε ακτίνα 3 km από τη θέση του μελισσοκομείου, οι πηγές νέκταρος και γύρης να αποτελούνται βασικά από βιολογικές καλλιέργειες ή/και αυτοφυή βλάστηση
Διατηρείται αρκετή απόσταση από οποιεσδήποτε πηγές μόλυνσης μη γεωργικής προέλευσης όπως από βιομηχανικής ή αστικής προέλευση ρύπους.
Διατροφή
Οι μέλισσες θα πρέπει να τρέφονται με μέλι στις περιόδους που δεν έχει βοσκή. Τον χειμώνα πρέπει να αφήνονται στις κυψέλες μέλι και γύρη για την κάλυψη των αναγκών. Σε περίπτωση που απειλείται η επιβίωσή των μελισσών λόγω δυσμενών κλιματικών συνθηκών μπορεί να γίνει τεχνητή διατροφή γίνεται με βιολογικό μέλι, προερχόμενο κατά προτίμηση από την ίδια βιολογική μονάδα. Επίσης κατόπιν σχετικής άδειας μπορεί να χρησιμοποιηθεί σιρόπι ζάχαρης βιολογικής παραγωγής αντί για μέλι όταν οι κλιματικές συνθήκες που επικρατούν προκαλούν κρυστάλλωση του μελιού. Όλες οι εκτροφικές πρακτικές καταγράφονται στα σχετικά αρχεία που είναι υποχρεωμένη να τηρεί η εκμετάλλευση.
Πρόληψη των νόσων και κτηνιατρικές αγωγές
Η υγεία των ζώων στην βιολογική γεωργία στηρίζεται στην πρόληψη και την ενδυνάμωση τους παρά σε θεραπευτικές επεμβάσεις με φάμακα. Οι κυριότερες αρχές είναι:
Η επιλογή κατάλληλων ανθεκτικών φυλών
Η εφαρμογή ορισμένων πρακτικών που συμβάλλουν ανάπτυξη μηχανισμών άμυνας στις νόσους και στην πρόληψη των λοιμώξεων (π.χ. τακτική ανανέωση των βασιλισσών, συστηματική επιθεώρηση των κυψελών ώστε να εντοπίζονται έγκαιρα τυχόν προσβολές τακτική απολύμανση του εξοπλισμού, καταστροφή του μολυσμένου υλικού και επαρκή αποθέματα τροφής στις κυψέλες.
Εάν, παρ' όλα τα προληπτικά μέτρα, σημειωθούν ασθένειες τότε πρέπει να υποβάλλονται αμέσως σε θεραπευτική αγωγή φροντίζοντας παράλληλα την απομόνωση των μελισσιών που ασθένησαν και έγινε η αγωγή από τα υπόλοιπα. Επίσης όλο το κερί πρέπει να αντικαθίσταται με κερί που πληροί τους όρους του κανονισμού. Στη σύνεχεια, για τα μελίσσια αυτά θα ισχύει η περίοδος μετατροπής διάρκειας ενός έτους. Αν χρειαστεί να γίνουν κτηνιατρικές αγωγές πρέπει να τηρούνται οι ακόλουθες αρχές:
Χρησιμοποιούνται κατά προτίμηση φυτοθεραπευτικά και ομοιοπαθητικά προϊόντα
Απαγορεύεται η προληπτική χρήση αλλοπαθητικών συνθετικών χημικών φαρμακευτικών προϊόντων.
Ειδικά κατά της βαρόα μπορούν να χρησιμοποιούνται το μυρμηκικό οξύ, το γαλακτικό οξύ, το οξικό οξύ, και το οξαλικό οξύ και οι ουσίες μενθόλη, θυμόλη, ευκαλυπτόλη ή καμφορά.
Επιτρέπονται όσες κτηνιατρικές αγωγές ή επεξεργασίες των κυψελών, κηρυθρών κ.λπ., είναι υποχρεωτικές δυνάμει της εθνικής ή της κοινοτικής νομοθεσίας.
Ορθές πρακτικές εκτροφής
Στο πλαίσια της διαφάλισης της ευζωίας των μελισσών ακολουθούνται εκτροφικές πρακτικές. Ενδεικτικά αναφέρονται:
Απαγορεύεται η εξόντωση των μελισσών στις κηρήθρες για τη συλλογή μελισσοκομικών προϊόντων.
Απαγορεύονται οι ακρωτηριασμοί όπως η κορυφοτομή των φτερών της βασίλισσας.
Η εξόντωση του αρσενικού γόνου επιτρέπεται μόνο για την περιστολή της βαρροϊκής ακαρίασης
Απαγορεύεται η χρησιμοποίηση συνθετικών χημικών απωθητικών κατά τη συλλογή μελιού.
Χαρακτηριστικά των κυψελών και υλικά που χρησιμοποιούνται για τη μελισσοκομία
Μέσα στο φιλοπεριβαλλοντικό χαρακτήρα του Κανονισμού υπάρχουν και ορισμένες απαιτήσεις για τα υλικά που χρησιμοποιούνται στη βιολογική μελισσοκομία. Ενδεικτικά αναφέρονται:
Οι κυψέλες πρέπει να κατασκευάζονται βασικά από φυσικά υλικά.
Εντός των κυψελών μπορούν να χρησιμοποιηθούν προϊόντα όπως πρόπολις, κερί και φυτικά έλαια.
Το κερί για τις νέες κηρήθρες πρέπει να προέρχεται από μονάδες βιολογικής παραγωγής.
Απαγορεύεται η χρησιμοποίηση κηρυθρών που περιέχουν γόνο προς εξαγωγή μελιού.
Για την προστασία των υλικών (πλαισίων, κυψελών, κηρυθρών), ιδίως από επιδημίες, επιτρέπονται μόνο τα ενδεδειγμένα προϊόντα που προβλέπονται στο μέρος Β τμήμα 2 του παραρτήματος II του Κανονισμού.
Επιτρέπεται η φυσική επεξεργασία, όπως με ατμό ή γυμνή φλόγα.
Για τον καθαρισμό και την απολύμανση των υλικών, των κτιρίων, του εξοπλισμού, των σκευών ή των προϊόντων που χρησιμοποιούνται στη μελισσοκομία, επιτρέπονται μόνο οι ενδεδειγμένες ουσίες που προβλέπονται στο μέρος Ε του παραρτήματος II του Κανονισμού.
Η μελισσοκομία είναι ένας κλάδος παραγωγής που στην χώρα μας αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα με κυριότερο όλων τον ανταγωνισμό από τα εισαγόμενα προϊόντα μέλισσας. Πολλοί είναι οι λόγοι που καθιστούν την ελληνική παραγωγή λιγότερο ανταγωνιστική (υψηλό κόστος, λιγότερο αναπτυγμένα δύκτια, μικρή δυναμικότητα της πλειοψηφίας των μελισσοκομικών μονάδων κλπ). Μέσα σ’ αυτό το αρνητικό όμως κλίμα για την ελληνική μελισσοκομία υπάρχει η μεγάλη δύναμή της που δεν είναι τίποτα άλλο από την αφοσίωση του έλληνα καταναλωτή στο ελληνικό μέλι. Ο έλληνας καταναλωτής προτιμάει να αγοράζει και να καταναλώνει ελληνικό μέλι όντας πρόθυμος να πληρώσει την αυξημένη τιμή του σε σύγκριση με τα «φθηνότερα» εισαγόμενα μέλια. Αντικειμενικοί λόγοι όπως το περιβάλλον που εκτρέφονται οι μέλισσες είναι οι σημαντικότεροι παράγοντες που οδηγούν στην επιλογή αυτή. Διαπιστώνουμε επομένως ότι το κύριο στοιχείο ενδυνάμωσης των προϊόντων είναι η ελληνική τους ταυτότητα. Σε μια αγορά όμως που η ιχνηλασιμότητα χάνεται πολλές φορές δίνεται η εκαιρία σε καιροσκόπους να προωθούν στην αγορά εισαγόμενα προϊόντα σαν ελληνικά απολαμβάνοντας έτσι αφ’ενός την τιμή που πωλούνται τα ελληνικά, ασκώντας δε παράλληλα αθέμιτο ανταγωνισμό στις ελληνικές επιχειρήσεις.
Η απάντηση σε αυτό είναι η πιστοποίηση των προϊόντων. Το πιστοποιημένο προϊόν είναι επώνυμο, πλήρως ιχνηλάσιμο και εκτός αυτών το πιστοποιητικό αποτελεί διαβεβαίωση προς τους καταναλωτές ότι τα προϊόντα συμμορφώνονται με συγκεκριμένα πρότυπα και ανταποκρίνονται σε πολύ συγκεκριμένες προδιαγραφές. Με άλλα λόγια είναι όπως ακριβώς τα περιγράφει ο παραγωγός τους. Η ίδια η πιστοποίηση είναι εγγύηση ότι εφαρμόζεται όλη η σχετική νομοθεσία. Τα πιστοποιημένα τρόφιμα είναι επώνυμα προϊόντα και μπορούν να διεκδικούν την αφοσίωση των πελατών τους σ’αυτά. Μπορούν με την κατάλληλη σήμανση να γίνονται γνωστά οπουδήποτε κυκλοφορούν και σε μερικές περιπτώσεις η ίδια η μάρκα να χαρακτηρίζει όλα τα ομοειδή προϊόντα.
Η επιτυχία της ελληνικής μελισσοκομίας είναι κατ’εξοχήν ζήτημα ενημέρωσης του καταναλωτή. Δεδομένης της αφοσίωσης που υπάρχει στο ελληνικό προϊόν το μόνο που απομένει είναι να ενημερωθεί σωστά ώστε να ψάχνει με τον κατάλληλο τρόπο για το σωστό προϊόν. Ο καταναλωτής θα πρέπει να είναι σε θέση να χρησιμοποιεί κριτήρια επιλογής χοίρειου κρέατος και αυτά δεν μπορεί να περιορίζονται μόνο στην τιμή πώλησης αλλά να συμπεριλαμβάνουν και δείκτες ποιότητας. Τέτοιοι μπορεί να είναι η εμφάνιση, η συσκευασία, οι πληροφορίες πάνω στο προϊόν για τεχνικά χαρακτηριστικά, ημερομηνίες παραγωγής, προέλευση κλπ. Η λύση επομένως για τον έλληνα παραγωγό είναι προφανές ότι είναι η πιστοποίησή του. Αυτή είναι η στρατηγική κίνηση που θα αποτελέσει πραγματικά την προστιθέμενη αξία που όλοι στις μέρες μας επιζητούμε. Αυτή θα είναι η εγγύηση προς τον καταναλωτή. Η πιστοποίηση της ποιότητας στα τρόφιμα δεν είναι μόδα, δεν είναι συγκυρία και δεν θα ξεπεραστεί σε κάποιο χρονικό διάστημα, είναι ανάγκη της αγοράς και σημαντικό εργαλείο ανάπτυξης των επιχειρήσεων και αποτελεί κριτήριο αξιολόγησής τους στα μάτια των συνεργατών τους αλλά και των καταναλωτών. Η a Cert αφοσιωμένη αφοσιωμένη στη διαφύλαξη της αξιοπιστίας της πιστοποίησης μέσω της παροχής υπηρεσιών υψηλού κύρους, πιστεύει ότι η τα ελληνικά πιστοποιημένα βιολογικά προϊόντα μπορούν να αποτελέσουν σημαντικό μοχλό ανάπτυξης της ελληνικής παραγωγής πετυχαίνοντας πωλήσεις στην Ελληνική αλλά και τις Διεθνείς αγορές. Με βάση την πολύχρονη εμπειρία και την άρτια επιστημονική κατάρτιση των στελεχών της, η a Cert Α.Ε. δεσμεύεται για την παροχή αξιόπιστης πιστοποίησης η οποία θα προσθέσει την επιζητούμενη προστιθέμενη αξία στα προϊόντα των πελατών της.
Στις μέρες μας οι ισορροπίες στην αγορά είναι πολύ ευαίσθητες και εύθραυστες και οι συνέπειες των εξελίξεων σε διεθνές επίπεδο (παγκοσμιοποίηση) μπορεί να είναι σημαντικότατες για ολόκληρους κλάδους της οικονομίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η κρίση στον τομέα της πτηνοτροφίας με την γρίπη των πουλερικών η οποία κόστισε πολύ στον συγκεκριμένο κλάδο στη χώρα μας. Οι διατροφικές και περιβαλλοντικές κρίσεις προκάλεσαν αλυσιδωτές αντιδράσεις στην αγορά, οδήγώντας παράλληλα στη λήψη μέτρων με μια σειρά αποφάσεων εκ μέρους της ΕΕ οι οποίες ενσωματώθηκαν στην νομοθεσία, παράγοντας νέους Κανονισμούς και Οδηγίες που αποσκοπούσαν στην πρόληψη ή την θεραπεία τέτοιων καταστάσεων με κυριότερο μέλημα την υγιεινή και την ασφάλεια των τροφίμων. Εκτός από τις κοινοτικές και κρατικές αρχές η ίδια η αγορά, εκφράζοντας την θέληση και τις προτιμήσεις των καταναλωτών έβαλε κανόνες στην παραγωγή και εμπορία των τροφίμων θέτοντας σε εφαρμογή διάφορα ιδιωτικά προτόκολλα τα οποία δεν είναι τίποτα άλλο παρά απαιτήσεις πελάτη. Ο Κανονισμός 2092/91 ενσωμάτωσε την μελισσοκομική δραστηριότητα και τα προϊόντα της μέλισσας είναι πλέον στο πεδίο πιστοποίησής του. Επιγραμματικά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τα κύρια σημεία που αφορούν την βιολογική μελισσοκομία.
Γενικές αρχές
Τα μελισσοκομικά προϊόντα που καλύπτονται από τον Κανονισμό συγκεντρώνουν συνδιασμό χαρακτηριστικών που συνδέονται τόσο με τις πρακτικές εκτροφής των μελισσιών όσο και με το ευρύτερο περιβάλλον του μελισσοκομείου. Επίσης σημαντικό ρόλο παίζει η όλη διαχείρηση των προϊόντων από τη συλλογή, τη συσκευασία και την αποθήκευση μέχρι την εμπορία τους.
Περίοδος μετατροπής
Η μετατροπή των μελισσιών διαρκεί τουλάχιστο ένα χρόνο. Μετά από την αυτή περίοδο εφαρμογής του Κανοννισμού μπορούν να πιστοποιηθούν τα προϊόντα της μέλισσας
Καταγωγή των μελισσών
Μια μελισσοκομική μονάδα μπορεί να ξεκινήσει την μετατροπή της σε βιολογική. Τα καινούρια μελίσσια δημιουργούνται με διαίρεση των υπαρχόντων μελισσιών ή αγοράζονται από ήδη ενταγμένες σε σύστημα ελέγχου και πιστοποίησης μελισσοκομικές μονάδες.
Θέση των μελισσοκομείων
Η θέση των μελισσοκομείων είναι πολύ μεγάλης σημασίας για τον Κανονισμό. Τα χαρακτηριστικά που πρέπει να συγκεντρώνει είναι τα εξής:
Εξασφάλιση φυσικών πηγών νέκταρος, μελιτώματος και γύρης για τις μέλισσες και πρόσβαση σε νερό·
Σε ακτίνα 3 km από τη θέση του μελισσοκομείου, οι πηγές νέκταρος και γύρης να αποτελούνται βασικά από βιολογικές καλλιέργειες ή/και αυτοφυή βλάστηση
Διατηρείται αρκετή απόσταση από οποιεσδήποτε πηγές μόλυνσης μη γεωργικής προέλευσης όπως από βιομηχανικής ή αστικής προέλευση ρύπους.
Διατροφή
Οι μέλισσες θα πρέπει να τρέφονται με μέλι στις περιόδους που δεν έχει βοσκή. Τον χειμώνα πρέπει να αφήνονται στις κυψέλες μέλι και γύρη για την κάλυψη των αναγκών. Σε περίπτωση που απειλείται η επιβίωσή των μελισσών λόγω δυσμενών κλιματικών συνθηκών μπορεί να γίνει τεχνητή διατροφή γίνεται με βιολογικό μέλι, προερχόμενο κατά προτίμηση από την ίδια βιολογική μονάδα. Επίσης κατόπιν σχετικής άδειας μπορεί να χρησιμοποιηθεί σιρόπι ζάχαρης βιολογικής παραγωγής αντί για μέλι όταν οι κλιματικές συνθήκες που επικρατούν προκαλούν κρυστάλλωση του μελιού. Όλες οι εκτροφικές πρακτικές καταγράφονται στα σχετικά αρχεία που είναι υποχρεωμένη να τηρεί η εκμετάλλευση.
Πρόληψη των νόσων και κτηνιατρικές αγωγές
Η υγεία των ζώων στην βιολογική γεωργία στηρίζεται στην πρόληψη και την ενδυνάμωση τους παρά σε θεραπευτικές επεμβάσεις με φάμακα. Οι κυριότερες αρχές είναι:
Η επιλογή κατάλληλων ανθεκτικών φυλών
Η εφαρμογή ορισμένων πρακτικών που συμβάλλουν ανάπτυξη μηχανισμών άμυνας στις νόσους και στην πρόληψη των λοιμώξεων (π.χ. τακτική ανανέωση των βασιλισσών, συστηματική επιθεώρηση των κυψελών ώστε να εντοπίζονται έγκαιρα τυχόν προσβολές τακτική απολύμανση του εξοπλισμού, καταστροφή του μολυσμένου υλικού και επαρκή αποθέματα τροφής στις κυψέλες.
Εάν, παρ' όλα τα προληπτικά μέτρα, σημειωθούν ασθένειες τότε πρέπει να υποβάλλονται αμέσως σε θεραπευτική αγωγή φροντίζοντας παράλληλα την απομόνωση των μελισσιών που ασθένησαν και έγινε η αγωγή από τα υπόλοιπα. Επίσης όλο το κερί πρέπει να αντικαθίσταται με κερί που πληροί τους όρους του κανονισμού. Στη σύνεχεια, για τα μελίσσια αυτά θα ισχύει η περίοδος μετατροπής διάρκειας ενός έτους. Αν χρειαστεί να γίνουν κτηνιατρικές αγωγές πρέπει να τηρούνται οι ακόλουθες αρχές:
Χρησιμοποιούνται κατά προτίμηση φυτοθεραπευτικά και ομοιοπαθητικά προϊόντα
Απαγορεύεται η προληπτική χρήση αλλοπαθητικών συνθετικών χημικών φαρμακευτικών προϊόντων.
Ειδικά κατά της βαρόα μπορούν να χρησιμοποιούνται το μυρμηκικό οξύ, το γαλακτικό οξύ, το οξικό οξύ, και το οξαλικό οξύ και οι ουσίες μενθόλη, θυμόλη, ευκαλυπτόλη ή καμφορά.
Επιτρέπονται όσες κτηνιατρικές αγωγές ή επεξεργασίες των κυψελών, κηρυθρών κ.λπ., είναι υποχρεωτικές δυνάμει της εθνικής ή της κοινοτικής νομοθεσίας.
Ορθές πρακτικές εκτροφής
Στο πλαίσια της διαφάλισης της ευζωίας των μελισσών ακολουθούνται εκτροφικές πρακτικές. Ενδεικτικά αναφέρονται:
Απαγορεύεται η εξόντωση των μελισσών στις κηρήθρες για τη συλλογή μελισσοκομικών προϊόντων.
Απαγορεύονται οι ακρωτηριασμοί όπως η κορυφοτομή των φτερών της βασίλισσας.
Η εξόντωση του αρσενικού γόνου επιτρέπεται μόνο για την περιστολή της βαρροϊκής ακαρίασης
Απαγορεύεται η χρησιμοποίηση συνθετικών χημικών απωθητικών κατά τη συλλογή μελιού.
Χαρακτηριστικά των κυψελών και υλικά που χρησιμοποιούνται για τη μελισσοκομία
Μέσα στο φιλοπεριβαλλοντικό χαρακτήρα του Κανονισμού υπάρχουν και ορισμένες απαιτήσεις για τα υλικά που χρησιμοποιούνται στη βιολογική μελισσοκομία. Ενδεικτικά αναφέρονται:
Οι κυψέλες πρέπει να κατασκευάζονται βασικά από φυσικά υλικά.
Εντός των κυψελών μπορούν να χρησιμοποιηθούν προϊόντα όπως πρόπολις, κερί και φυτικά έλαια.
Το κερί για τις νέες κηρήθρες πρέπει να προέρχεται από μονάδες βιολογικής παραγωγής.
Απαγορεύεται η χρησιμοποίηση κηρυθρών που περιέχουν γόνο προς εξαγωγή μελιού.
Για την προστασία των υλικών (πλαισίων, κυψελών, κηρυθρών), ιδίως από επιδημίες, επιτρέπονται μόνο τα ενδεδειγμένα προϊόντα που προβλέπονται στο μέρος Β τμήμα 2 του παραρτήματος II του Κανονισμού.
Επιτρέπεται η φυσική επεξεργασία, όπως με ατμό ή γυμνή φλόγα.
Για τον καθαρισμό και την απολύμανση των υλικών, των κτιρίων, του εξοπλισμού, των σκευών ή των προϊόντων που χρησιμοποιούνται στη μελισσοκομία, επιτρέπονται μόνο οι ενδεδειγμένες ουσίες που προβλέπονται στο μέρος Ε του παραρτήματος II του Κανονισμού.
Η μελισσοκομία είναι ένας κλάδος παραγωγής που στην χώρα μας αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα με κυριότερο όλων τον ανταγωνισμό από τα εισαγόμενα προϊόντα μέλισσας. Πολλοί είναι οι λόγοι που καθιστούν την ελληνική παραγωγή λιγότερο ανταγωνιστική (υψηλό κόστος, λιγότερο αναπτυγμένα δύκτια, μικρή δυναμικότητα της πλειοψηφίας των μελισσοκομικών μονάδων κλπ). Μέσα σ’ αυτό το αρνητικό όμως κλίμα για την ελληνική μελισσοκομία υπάρχει η μεγάλη δύναμή της που δεν είναι τίποτα άλλο από την αφοσίωση του έλληνα καταναλωτή στο ελληνικό μέλι. Ο έλληνας καταναλωτής προτιμάει να αγοράζει και να καταναλώνει ελληνικό μέλι όντας πρόθυμος να πληρώσει την αυξημένη τιμή του σε σύγκριση με τα «φθηνότερα» εισαγόμενα μέλια. Αντικειμενικοί λόγοι όπως το περιβάλλον που εκτρέφονται οι μέλισσες είναι οι σημαντικότεροι παράγοντες που οδηγούν στην επιλογή αυτή. Διαπιστώνουμε επομένως ότι το κύριο στοιχείο ενδυνάμωσης των προϊόντων είναι η ελληνική τους ταυτότητα. Σε μια αγορά όμως που η ιχνηλασιμότητα χάνεται πολλές φορές δίνεται η εκαιρία σε καιροσκόπους να προωθούν στην αγορά εισαγόμενα προϊόντα σαν ελληνικά απολαμβάνοντας έτσι αφ’ενός την τιμή που πωλούνται τα ελληνικά, ασκώντας δε παράλληλα αθέμιτο ανταγωνισμό στις ελληνικές επιχειρήσεις.
Η απάντηση σε αυτό είναι η πιστοποίηση των προϊόντων. Το πιστοποιημένο προϊόν είναι επώνυμο, πλήρως ιχνηλάσιμο και εκτός αυτών το πιστοποιητικό αποτελεί διαβεβαίωση προς τους καταναλωτές ότι τα προϊόντα συμμορφώνονται με συγκεκριμένα πρότυπα και ανταποκρίνονται σε πολύ συγκεκριμένες προδιαγραφές. Με άλλα λόγια είναι όπως ακριβώς τα περιγράφει ο παραγωγός τους. Η ίδια η πιστοποίηση είναι εγγύηση ότι εφαρμόζεται όλη η σχετική νομοθεσία. Τα πιστοποιημένα τρόφιμα είναι επώνυμα προϊόντα και μπορούν να διεκδικούν την αφοσίωση των πελατών τους σ’αυτά. Μπορούν με την κατάλληλη σήμανση να γίνονται γνωστά οπουδήποτε κυκλοφορούν και σε μερικές περιπτώσεις η ίδια η μάρκα να χαρακτηρίζει όλα τα ομοειδή προϊόντα.
Η επιτυχία της ελληνικής μελισσοκομίας είναι κατ’εξοχήν ζήτημα ενημέρωσης του καταναλωτή. Δεδομένης της αφοσίωσης που υπάρχει στο ελληνικό προϊόν το μόνο που απομένει είναι να ενημερωθεί σωστά ώστε να ψάχνει με τον κατάλληλο τρόπο για το σωστό προϊόν. Ο καταναλωτής θα πρέπει να είναι σε θέση να χρησιμοποιεί κριτήρια επιλογής χοίρειου κρέατος και αυτά δεν μπορεί να περιορίζονται μόνο στην τιμή πώλησης αλλά να συμπεριλαμβάνουν και δείκτες ποιότητας. Τέτοιοι μπορεί να είναι η εμφάνιση, η συσκευασία, οι πληροφορίες πάνω στο προϊόν για τεχνικά χαρακτηριστικά, ημερομηνίες παραγωγής, προέλευση κλπ. Η λύση επομένως για τον έλληνα παραγωγό είναι προφανές ότι είναι η πιστοποίησή του. Αυτή είναι η στρατηγική κίνηση που θα αποτελέσει πραγματικά την προστιθέμενη αξία που όλοι στις μέρες μας επιζητούμε. Αυτή θα είναι η εγγύηση προς τον καταναλωτή. Η πιστοποίηση της ποιότητας στα τρόφιμα δεν είναι μόδα, δεν είναι συγκυρία και δεν θα ξεπεραστεί σε κάποιο χρονικό διάστημα, είναι ανάγκη της αγοράς και σημαντικό εργαλείο ανάπτυξης των επιχειρήσεων και αποτελεί κριτήριο αξιολόγησής τους στα μάτια των συνεργατών τους αλλά και των καταναλωτών. Η a Cert αφοσιωμένη αφοσιωμένη στη διαφύλαξη της αξιοπιστίας της πιστοποίησης μέσω της παροχής υπηρεσιών υψηλού κύρους, πιστεύει ότι η τα ελληνικά πιστοποιημένα βιολογικά προϊόντα μπορούν να αποτελέσουν σημαντικό μοχλό ανάπτυξης της ελληνικής παραγωγής πετυχαίνοντας πωλήσεις στην Ελληνική αλλά και τις Διεθνείς αγορές. Με βάση την πολύχρονη εμπειρία και την άρτια επιστημονική κατάρτιση των στελεχών της, η a Cert Α.Ε. δεσμεύεται για την παροχή αξιόπιστης πιστοποίησης η οποία θα προσθέσει την επιζητούμενη προστιθέμενη αξία στα προϊόντα των πελατών της.
Πληροφορίες για τη μελισσοκομία
Α) «ΕΙΣΑΓΩΓΗ» ΣΤΗΝ ΚΥΨΕΛΗ
Οι μέλισσες είναι κοινωνικά έντομα που ζουν κατά χιλιάδες στο “σπίτι” τους, την κυψέλη. Η “κοινωνία” τους (το σμήνος), αποτελεί ένα θαυμάσιο παράδειγμα μίμησης για την τάξη με την οποία λειτουργεί και την εξειδίκευσή στις εργασίες, στα διάφορα στάδια της ζωής τους. Για αυτό το λόγο, από αρχαιοτάτων χρόνων, η μελισσοκομία αποτελούσε μια εκλεκτή πνευματική και σωματική απασχόληση ανθρώπων με μόρφωση και μεράκι.
Η απασχόληση αυτή δεν μπορεί να προσφέρει μεγάλα πλούτη σ’ αυτούς που την υπηρετούν. Εξασφαλίζει όμως ένα ικανοποιητικό εισόδημα όταν η άσκησή της γίνεται ορθολογικά.
Στις σημερινές συνθήκες, με την υψηλή ανεργία που πλήττει κυρίως τους νέους, αλλά και λόγω των αυξημένων αναγκών που οφείλονται κατά βάση στην καταναλωτική μορφή της κοινωνίας που ζούμε, υπάρχει μια έντονη ζήτηση ενασχόλησης με το επάγγελμα του μελισσοκόμου.
Έχει παρατηρηθεί όμως, ότι η πλειονότητα των ενδιαφερομένων που προσέρχονται στις αρμόδιες υπηρεσίες οι οποίες σχετίζονται με τον κλάδο της μελισσοκομίας (Τμήμα Μελισσοκομίας - Σηροτροφίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, Γραφεία κτηνοτροφίας των Δ/νσεων Αγροτικής Ανάπτυξης των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων, κλπ.), επικεντρώνουν ή περιορίζουν τα ερωτήματά τους στο ύψος των επιδοτήσεων που δικαιούνται όσοι θέλουν να οργανώσουν μια μελισσοκομική εκμετάλλευση.
Αυτό είναι λάθος!
Επειδή, όπως αναφέραμε, οι μέλισσες ζουν κατά χιλιάδες σε μια κυψέλη, απαιτείται να γνωρίσουμε την κοινωνία τους και να ελαχιστοποιήσουμε τις λαθεμένες ενέργειες ώστε να αποκομίσουμε τα προϊόντα τους που δεν είναι μόνο το μέλι.
Για να το πετύχουμε όμως αυτό, απαιτείται γνώση και εμπειρία.
• Η γνώση θα προέλθει από παρακολούθηση μαθημάτων μελισσοκομίας, αλλά και από μελέτη βιβλίων και μελισσοκομικών περιοδικών.
• Η εμπειρία θα αποκτηθεί με το χρόνο και την ενασχόληση μας στην αρχή με μικρό αριθμό μελισσοσμηνών.
Στη συνέχεια μπορούμε να μεγαλώσουμε τη μελισσοκομική μας εκμετάλλευση μέχρι το μέγεθος που έχουμε καθορίσει ως στόχο.
Η δημιουργία μεγάλων μελισσοκομικών εκμεταλλεύσεων από την αρχή της ενασχόλησής μας με τη μελισσοκομία, σίγουρα θα μας οδηγήσει σε απρόβλεπτες καταστάσεις που μερικές φορές μπορεί να είναι ολέθριες.
Παρακάτω δίνονται ορισμένα πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τη μελισσοκομία. Τα στοιχεία αυτά επικεντρώνονται στο που και πως θα εκπαιδευτεί και θα ενημερωθεί ο αρχάριος στη μελισσοκομία, με ποιον θα συνεργασθεί όταν παρουσιασθεί κάποιο πρόβλημα στη μελισσοκομική του εκμετάλλευση, τις συνεταιριστικές και συνδικαλιστικές οργανώσεις που στηρίζουν τον κλάδο, τη μελισσοκομική νομοθεσία και τα μέτρα & κίνητρα στήριξης του κλάδου.
Ευελπιστούμε ότι οι πληροφορίες αυτές θα σας βοηθήσουν στα πρώτα σας βήματα.
Β) ΓΕΝΙΚΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
1. Τα προϊόντα – παράγωγα της κυψέλης
Η σύγχρονη, ορθολογική και οικονομική μελισσοκομική εκμετάλλευση πρέπει να στηρίζεται ει δυνατόν και κατά περίπτωση, στην αξιοποίηση - παραγωγή όλων των προϊόντων της κυψέλης. Αυτά δε δεν είναι ούτε λίγα, ούτε ευκαταφρόνητα από κάθε άποψη. Ας τα ……. γνωρίσουμε….
• Μέλι
Το μέλι από την αρχαιότητα μέχρι τον 18ο αιώνα ήταν το μόνο ζαχαρώδες τρόφιμο για τον άνθρωπο. Η άποψη ότι ασκεί ευεργετική επίδραση γενικά στην υγεία του ανθρώπου ήταν και είναι διαδεδομένη σε όλο τον κόσμο. Χρησιμοποιείται σαν δυναμωτικό, λόγω της γλυκόζης που περιέχει, η οποία είναι άμεσα αφομοιώσιμη από τον οργανισμό μας. Ασκεί ευεργετική επίδραση στην καρδιά, στο συκώτι και στο πεπτικό μας σύστημα. Επίσης, λόγω της παρουσίας υπεροξειδίου του υδρογόνου (οξυζενέ) και της υψηλής συγκέντρωσης ζαχάρων έχει καλή αντιβακτηριοστατική δράση.
Σύμφωνα και με την Κοινοτική Νομοθεσία (Οδηγία 2001/110/ΕΚ του Συμβουλίου), μέλι είναι η φυσική γλυκιά ουσία που παράγουν οι μέλισσες του είδους Apis mellifera από το νέκταρ των φυτών ή από εκκρίσεις ζώντων μερών φυτών ή εκκρίματα εντόμων απομυζούντων φυτά ευρισκόμενα πάνω στα ζώντα μέρη των φυτών, τα οποία οι μέλισσες συλλέγουν, μετατρέπουν αναμειγνύοντας με ειδικές ύλες του σώματός τους, αποθέτουν, αφυδατώνουν, εναποθηκεύουν και φυλάσσουν στις κηρήθρες της κυψέλης, προκειμένου να ωριμάσουν.
Η ετήσια παραγωγή μελιού στη χώρα μας ανέρχεται στους 14.000τον. Η μέση ανθρώπινη κατανάλωση στην Ελλάδα ανέρχεται σε 1,5χλγ/κεφαλή.
Το παραγόμενο μέλι διακρίνεται σε δύο μεγάλες κατηγορίες:
- το ανθόμελο, που παράγεται από το νέκταρ των λουλουδιών (θυμαριού, πορτοκαλιάς, βαμβακιού, ηλίανθου, ερείκης, κλπ), και
- το μέλι από μελιτώματα, που παράγεται από εκκρίματα κοκκοειδών που απομυζούν φυτά. Στην κατηγορία αυτή ανήκει το μέλι του πεύκου, της ελάτης και άλλων δασικών φυτών.
Στη χώρα μας οι μεγαλύτερες ποσότητες μελιού προέρχονται από το πεύκο (55-60%), ενώ σημαντική είναι και η παραγωγή μελιού ελάτης (5-10%) και θυμαριού (15%).
Η διάθεση του μελιού γίνεται από τους μελισσοκόμους είτε άμεσα στον καταναλωτή είτε έμμεσα, μέσω των διαφόρων συνεταιριστικών οργανώσεων και εμπόρων-τυποποιητών.
Η παραγωγή του μελιού και η παραγωγικότητα του μελισσιού και μιας μελισσοκομικής εκμετάλλευσης στο σύνολό της, κατ’επέκταση, εξαρτάται και συναρτάται με πολλούς παράγοντες. Ο καιρός, η χλωρίδα (φυτά), η υγεία και η δυναμικότητα των μελισσιών, αλλά και η τέχνη του μελισσοκόμου είναι από τα βασικότερα. Όσον αφορά στις, λόγω επιρροής των ανωτέρω, διαμορφούμενες παραγωγές; Από 0-100 κιλά ανά κυψέλη.
• Γύρη
Γύρη ονομάζεται το προϊόν που συγκεντρώνουν οι μέλισσες από διάφορα λουλούδια. Είναι η πλουσιότερη φυσική τροφή σε πρωτεΐνες, βιταμίνες, απαραίτητα αμινοξέα, ένζυμα και άλλα χρήσιμα συστατικά, μεγάλης βιολογικής αξίας για τη μέλισσα, αλλά και για τον ανθρώπινο οργανισμό. Αναφέρεται ότι ποσότητα 35γρ. γύρης την ημέρα, περίπου μια κουταλιά της σούπας δηλαδή, ικανοποιεί τις ημερήσιες ανάγκες του ανθρώπου σε πρωτεΐνες.
Η γύρη έχει υψηλή περιεκτικότητα σε ρουτίνη, η οποία αυξάνει την αντίσταση των τριχοειδών αγγείων, μειώνοντας έτσι τις πιθανότητες για εγκεφαλικά επεισόδια. Επίσης βοηθάει τη διανοητική λειτουργία, δίνει ευεξία, αυξάνει την αυτοπεποίθηση, έχει διουρητική δράση, βελτιώνει την όρεξη και τον μεταβολισμό και καταπολεμά τη γενική αδυναμία και εξασθένηση του οργανισμού.
Η αξιοποίηση – παραγωγή γύρης δεν είναι δύσκολη υπόθεση. Αν και σχετικά εξειδικευμένη, μπορεί εύκολα να αποτελέσει καλό συμπληρωματικό εισόδημα. Παραγωγές κατά περίπτωση: 3-5 κιλά ανά κυψέλη, αλλά και πολύ περισσότερο…
• Βασιλικός Πολτός
Ο βασιλικός πολτός είναι κρεμώδης ουσία που εκκρίνεται από τους υποφαρυγγικούς αδένες των εργατριών μελισσών. Προορίζεται για την διατροφή όλων των ατελών σταδίων της μέλισσας, γι’αυτό και ονομάζεται «γάλα των μελισσών». Η ονομασία «βασιλικός πολτός» έχει να κάνει με το γεγονός ότι οι προνύμφες που προορίζονται να γίνουν βασίλισσες, τρέφονται αποκλειστικά με μεγάλη ποσότητα από την τροφή αυτή. Στον βασιλικό πολτό βρίσκεται ο καθοριστικός παράγοντας που μετατρέπει την προνύμφη-μέλισσα από εργάτρια σε βασίλισσα.
Ο βασιλικός πολτός είναι πλούσια πηγή πρωτεϊνών, αμινοξέων, λιπιδίων, βιταμινών, ανόργανων στοιχείων και άλλων χρήσιμων ουσιών, γι’αυτό κι έχει γίνει αντικείμενο πολλών ιατρικών μελετών για τις ευεργετικές επιδράσεις του στον ανθρώπινο οργανισμό.
Με πολύ καλό «όνομα» στην αγορά, ο βασιλικός πολτός έχει αυξημένη ζήτηση. Η σωστή, συνεπής ενασχόληση με την παραγωγή του, αν και αρκετά εξειδικευμένη, πλην όμως όχι άγνωστη, μπορεί να δημιουργήσει άριστες προϋποθέσεις οικονομικής στήριξης του μελισσοκόμου. Λείπουν «οργάνωση και η διασφάλιση του καταναλωτή».
• Πρόπολη
Η πρόπολη είναι ρητινώδης κολλητική ουσία που συλλέγουν οι μέλισσες από διάφορα φυτά, την εμπλουτίζουν με κερί, γύρη, ένζυμα και άλλες ουσίες και τη χρησιμοποιούν για τη στεγανοποίηση και απολύμανση του εσωτερικού της φωλιάς τους. Το χρώμα της εξαρτάται από τη φυτική της σύσταση, συνήθως όμως είναι καφε-πράσινη, καστανή ή σκούρα καφέ.
Η πρόπολη περιέχει σε μεγάλες συγκεντρώσεις φλαβόνες, φλαβονόλες και φλαβονόνες κι έχει βακτηριοστατικές και βακτηριοκτόνες ιδιότητες. Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία τραυμάτων, παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος, της στοματικής κοιλότητας και άλλων περιοχών του ανθρώπινου σώματος.
Η πρόπολη αποτελεί μία σχεδόν χαμένη πηγή εισοδήματος. Οι προϋποθέσεις πάντως για την αξιοποίησή της από τον παραγωγό – μελισσοκόμο είναι πλέον ώριμες και δεν πρέπει να αφεθούν να χαθούν οριστικά. Η κατάσταση διαμορφώνεται με «δύο λέξεις» ως εξής:
- Εισαγωγές προϊόντων πρόπολης: πολλές
- Παραγωγή: σχεδόν μηδενική
Κάτι μπορεί και πρέπει να γίνει…
Κερί
Το κερί παράγεται από τους κηρογόνους αδένες της μέλισσας και χρησιμοποιείται για την κατασκευή των κηρηθρών, ύστερα από ζύμωση και ανάμιξη με τις εκκρίσεις των σιελογόνων αδένων. Το κερί που χρησιμοποιούν οι μέλισσες για να καλύψουν το ώριμο μέλι, έχει αντιβιοτικές ουσίες που συμβάλλουν στη συντήρηση του μελιού.
Οι σπουδαιότεροι τομείς χρήσης του μελισσοκεριού είναι οι βιομηχανίες καλλυντικών, κεριών και παραγωγής φύλλων κηρήθρας.
Το κερί συλλέγεται κυρίως από τα σφραγίσματα των κελιών και από τις παλιές κηρήθρες.
Η χώρα μας είναι, μελισσοκομικά, καταναλωτής κεριού και όχι παραγωγός. Αυτό δεν είναι κακό και οφείλεται στις ακολουθούμενες σύγχρονες τεχνικές εξάσκησης της μελισσοκομίας. Ο Έλληνας μελισσοκόμος ωφελείται από την «ανακύκλωση» των κηρηθρών του.
• Δηλητήριο
Το δηλητήριο της μέλισσας είναι το όπλο της μέλισσας εναντίον των εχθρών της. Είναι ένα πολύπλοκο μίγμα χημικών ουσιών που επηρεάζει τη φυσιολογία ενός οργανισμού. Η φαρμακευτική του δράση είναι γνωστή από πολύ παλιά. Χρησιμοποιείται με επιτυχία εναντίον της ρευματοειδούς πολυαρθρίτιδας, περιορίζει τους ισχιακούς πόνους, την νευραλγία, την νευρομυαλγία, τη μεσοπλεύριο και βρογχική νευραλγία.
Για οικονομικούς και πρακτικούς λόγους, η πιο συχνή μέθοδος χορήγησης του δηλητηρίου είναι με ζωντανές μέλισσες. Γι’αυτό το λόγο, πριν από κάθε θεραπεία με το δηλητήριο της μέλισσας, καλό θα είναι να γίνεται πρώτα ένα τεστ αλλεργίας σ’αυτό.
Η αξιοποίηση του δηλητηρίου ως προϊόντος της κυψέλης στη χώρα μας μάλλον θα αργήσει να επέλθει ή και ίσως δε γίνει ποτέ. Πάντως οι ασχολούμενοι με τη μελισσοκομία συγκαταλέγονται στους πιο υγιείς από πλευράς προβλημάτων ρευματισμών και αρθρίτιδων εργαζόμενους όλων των κλάδων και κατηγοριών! Υπάρχουν αδιάψευστες στατιστικές. Ας μην τις αγνοούμε…
• Επικονίαση
Πάνω και πέρα απ’όλα τα προϊόντα, η μέλισσα «παράγει» επικονίαση. Η προσφορά της στη Φύση φθάνει και ξεπερνάει το 15πλάσιο της αξίας όλων των προϊόντων της κυψέλης.
Παρά τη μοναδική και αναντικατάστατη συμμετοχή της στην οικονομική, οικολογική, ακόμη και αισθητική διαμόρφωση της υπόστασης του πλανήτη στο σύνολό του, αλλά και του ανθρώπου ειδικότερα, και ακόμη παρά την ύπαρξη αυστηρής νομοθεσίας για το θέμα, θα πρέπει να επισημανθεί και υπογραμμιστεί το ακανθώδες πρόβλημα που προκύπτει από τη χρήση ψεκασμών με δηλητήρια σε ορισμένες καλλιέργειες. Οι καταστροφές είναι τεράστιες σχεδόν κάθε χρόνο με οξύνσεις και υφέσεις. Χρειάζεται προσοχή, ενημέρωση και καλλιεργητική παιδεία. Μακριά από τον κοντόφθαλμο και πρόσκαιρο κακώς νοούμενο συμφέρον. Η μέλισσα αποτελεί αποδεδειγμένα τον ισορροπιστή της φύσης. Σε άλλες χώρες, ήδη από χρόνια, τα μελίσσια νοικιάζονται προκειμένου να τοποθετηθούν την κατάλληλη περίοδο σε καλλιέργειες με αυξημένες επικονιαστικές ανάγκες. Ο σεβασμός στο περιβάλλον ξεκινάει και από την μέλισσα…
2. Η μελισσοκομία στη Χώρα μας και στην Ευρώπη των 25
Η μελισσοκομία αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους κλάδους της πρωτογενούς παραγωγής για τη Χώρα μας. Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, στον κλάδο της μελισσοκομίας απασχολούνται περί τους 23.000 μελισσοκόμοι, οι οποίοι κατέχουν περί τις 1.380.000 κυψέλες. Περίπου 5.000 από αυτούς κατέχουν άνω των 150 κυψελών και θεωρούνται ως επαγγελματίες. Γενικά πάντως, είτε ως αποκλειστική είτε ως δεύτερη απασχόληση, η μελισσοκομία είναι ένας κλάδος της αγροτικής οικονομίας που συμβάλλει σημαντικά στο εισόδημα των γεωργικών και μη οικογενειών.
Η Χώρα μας είναι δεύτερη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά την Ισπανία, από απόψεως κατοχής μελισσοσμηνών και παράγει κατά μέσο όρο 14.000τον. μέλι ετησίως. Η εγχώρια παραγωγή καλύπτει περίπου το 90% της κατανάλωσης.
Από πλευράς γεωγραφικής κατανομής, η μελισσοκομία είναι διαδεδομένη σε όλη τη Χώρα. Υπάρχουν όμως περιοχές που έχουν αυξημένο μελισσοκομικό ενδιαφέρον, όπως εκείνες των Νομών Χαλκιδικής, Καβάλας, Φθιώτιδας, Ευβοίας, Αττικής, Αρκαδίας, Ηρακλείου, Χανίων και άλλες.
Κράτος – Μέλος Μελισσοκομικό Κεφάλαιο (αριθμός κυψελών)
1. Βέλγιο 110.750
2. Δανία 160.000
3. Γερμανία 893.000
4. Ελλάδα 1.388.000
5. Ισπανία 2.464.601
6. Γαλλία 1.150.000
7. Ιρλανδία 20.000
8. Ιταλία 1.100.000
9. Λουξεμβούργο 11.077
10. Κάτω Χώρες 80.000
11. Αυστρία 327.000
12. Πορτογαλία 590.000
13. Φινλανδία 42.000
14. Σουηδία 145.000
15. Ηνωμένο Βασίλειο 274.000
16. Τσεχία 477.743
17. Κύπρος 45.714
18. Λιθουανία 83.800
19. Λετονία 54.173
20. Ουγγαρία 872.650
21. Μάλτα 1.938
22. Πολωνία 949.200
23. Σλοβενία 143.152
24. Σλοβακία 192.002
25. Εσθονία 50.500
Σύνολο: 11.626.300
Γ. ΕΙΔΙΚΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
1. Ενημέρωση
Επειδή η επιτυχής άσκηση της μελισσοκομίας απαιτεί γνώσεις και μελέτη των συνθηκών κάθε περιοχής, αναφέρουμε τις πηγές από τις οποίες μπορεί ο ενδιαφερόμενος μελισσοκόμος να ενημερωθεί και να βοηθηθεί.
α) Εκπαίδευση των Μελισσοκόμων
Μελισσοκομικές εκπαιδεύσεις οργανώνονται:
a. Για την Αθήνα: στο Ινστιτούτο Γεωπονικών Επιστημών στο Μαρούσι ( Κτήμα Συγγρού,
Τηλ: 210.80.11.146 και 210.80.82.467)
b. Για την Περιφέρεια: από τον ΟΓΕΕΚΑ «ΔΗΜΗΤΡΑ», τόσο στα Κέντρα ΔΗΜΗΤΡΑ που λειτουργούν στις Νομαρχίες της χώρας, όσο και στα πλαίσια του Καν.1221/97, σε συνεργασία με μελισσοκομικούς φορείς. [Τηλ. (210) 8821404-6]
β) Μελισσοκομικά βιβλία υπάρχουν αρκετά και μπορεί κανείς να τα βρει στα ειδικά βιβλιοπωλεία.
Ενδεικτικά αναφέρουμε τα παρακάτω:
- Πρακτική Μελισσοκομία, Ανδρέας Θρασυβούλου (2001)
- Μελισσοκομία, Επιστήμη και Εφαρμογή, Μ. Υφαντίδης (2000)
- Παθήσεις του μελισσιού, Μ. Υφαντίδης (1995)
- Εχθροί και Ασθένειες , Ανδρέας Θρασυβούλου (1996)
- Από τη ζωή των μελισσών , Karl von Frisch - Μετάφραση Μ. Υφαντίδης (1998)
- Σφήκες, Γιάννη Ρέρρα (2001)
- Μέλισσα και μελισσοκομική τεχνική, Πασχ. Χαριζάνης (1996)
- Παθολογία των μελισσών, Βασίλης Λιάκος (1993)
- Διαχείριση μελισσοκομείου, Βασίλης Λιάκος (1995)
- Γύρω από τη γύρη, Θαν.Μπίκος (1987)
- Όλα για το μέλι, Θαν. Μπίκος (1991)
- Πρόπολις, Θαν. Μπίκος (2001)
- Μάνα δεν είναι μόνο μία, Θαν. Μπίκος (1999)
- Ασθένειες των μελισσών, Ευθυμ. Νικολιδάκης (1993)
- Η μελισσοκομία χωρίς δάσκαλο, Ν.Ι. Νικολαΐδης (2000)
- Μελισσοκομία, Pierre Jean Prost – Επιμέλεια Θαν. Μπίκος (1980)
- Μελισσοκομία – Παραγωγή και εκτροφή βασιλισσών, Roger A. Morse – Επιμέλεια, Μετάφραση Θαν. Μπίκος (1981)
- Βασιλικός Πολτός, Irene Stein (1988)
- Οι μέλισσες θεραπεύουν, Roch Domerego – Μετάφραση Ειρήνη Ραζή (2002)
γ) Μελισσοκομικά περιοδικά :
- «Μελισσοκομική Επιθεώρηση»
(Διμηνιαίο περιοδικό)
Τ.Θ. 15, Τ.Κ.575 00, Επανομή
Τηλ/Fax: 23920-91575
- «Μελισσοκομικό Βήμα»
(Διμηνιαίο περιοδικό)
Κούμα 4, Τ.Κ.412 22, Λάρισα
Τηλ:2410-53.33.66 & 54.97.24
Fax: 2410-54.97.25
Παράλληλα κυκλοφορούν και μελισσοκομικά περιοδικά ξένου τύπου, όπως: Bee world, American bee journal , Bee culture, Apiacta , κλπ
δ) Μελισσοκομικές πληροφορίες, γενικές και εξειδικευμένες, μπορούν να δοθούν:
- από το Τμήμα Μελισσοκομίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων
Καπνοκοπτηρίου 6, Τ.Κ.101 76, Αθήνα
Τηλ: 210.212.57.71 & 57.69 &57.62
Fax: 210.82.25.276
- από τις κατά τόπους Δ/νσεις Αγροτικής Ανάπτυξης και Κτηνιατρικής (τοπικοί γεωπόνοι και κτηνίατροι)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Αθηνών, Φειδιππίδου 31, Αμπελόκηποι (τηλ: 210.74.80.545)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Αιτωλοακαρνανίας, Ζάχου Μήλιου 1, Μεσολόγγι (τηλ: 26310-51662)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Αργολίδας, Μπουμπουλίνας 6, Άργος (τηλ: 27520-27376)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Αρκαδίας, Δεληγιάννη 9, Τρίπολη (τηλ: 2710-22.69.67)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Άρτας, Αμβρακίας 7, Άρτα (τηλ: 26810-73761)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Αν. Αττικής, 17ο χλμ. Λεωφ. Μαραθώνος (τηλ: 210.66.66.188)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Δυτ. Αττικής, Ερμού 90, Ελευσίνα (τηλ: 210.55.48.904)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Αχαΐας, Πανεπιστημίου 171, Πάτρα (τηλ:2610-45.39.96)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Βοιωτίας, Ικάρου, Λιβαδειά (τηλ:22610-29797)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Γρεβενών, ΚΕΓΕ, Γρεβενά (τηλ: 24690-84054)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Δράμας, Γ.Μαύρου 2, Δράμα (τηλ: 25210-62208)
Δ/νση Αγρ. Ανάτπυξης Δωδεκανήσου, Πλατεία Δημαρχείου, Ρόδος (τηλ: 22410-55992)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ευβοίας, Παπαναστασίου 10α, Χαλκίδα (τηλ: 22210-22483)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ευρυτανίας, Ιερομνήμονος 10, Καρπενήσι (τηλ: 22370-80248)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ζακύνθου, Ζάκυνθος (τηλ: 26950-49341)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ηλείας, Διοικητήριο, Πύργος (τηλ: 26210-22836)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ημαθίας, Μητροπόλεως 38, Βέροια (τηλ: 23310-28741)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ηρακλείου, Έβανς 60, Ηράκλειο (τηλ: 2810-30.92.12)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Θεσπρωτίας, Διοικητήριο, Ηγουμενίτσα (τηλ: 26650-22896)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Θεσσαλονίκης, Παπαναστασίου 63, Θεσσαλονίκη (τηλ: 2310-92.08.41)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ιωαννίνων, Διοικητήριο, Ιωάννινα (τηλ: 26510-87112)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Καβάλας, Διοικητήριο, Καβάλα (τηλ: 2510-29.14.65)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Καρδίτσας, Φειδίου 6, Καρδίτσα (τηλ: 24410-40255)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Καστοριάς, Διοικητήριο, Καστοριά (τηλ: 24670-29624)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Κέρκυρας, Ι. Θεοτόκη 9η παρ., Κέρκυρα (τηλ: 26610-89182)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Κεφαλληνίας, Διοικητήριο, Αργοστόλι (τηλ: 26710-22225)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Κιλκίς, Διοικητήριο, Κιλκίς (τηλ: 23410-22343)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Κοζάνης, Διοικητήριο, Κοζάνη (τηλ: 24610-67446)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Κορινθίας, Κολιάσου 36, Κόρινθος (τηλ: 27410-83670)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Κυκλάδων, Σύρος (τηλ: 22810-81063)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Λακωνίας, Μενελάου 72, Σπάρτη (τηλ: 27310-23027)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Λάρισας, Διοικητήριο, Λάρισα (τηλ: 2410-59.72.62)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Λασιθίου, Αγ. Νικόλαος (τηλ: 28410-98304)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Λέσβου, Καραντώνη 2, Μυτιλήνη (τηλ: 22510-46664)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Λευκάδας, Στρ. Τσέγιου 9, Λευκάδα (τηλ: 26450-21735)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Μαγνησίας, Διοικητήριο, Βόλος (τηλ: 24210-75216)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Μεσσηνίας – Τριφυλίας, Κυπαρισσία (τηλ: 27610-22530)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Μεσσηνίας, Διοικητήριο, Καλαμάτα (τηλ: 27210-95831)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ξάνθης, Διοικητήριο, Ξάνθη (τηλ: 25410-71133)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Πειραιώς, Καραολή & Δημητρίου 15, Πειραιάς (τηλ: 210-41.77.566)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Πέλλας – Έδεσσα, Διοικητήριο, Έδεσσα (τηλ: 23810-37260)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Πέλλας – Γιαννιτσά, Βενιζέλου 61, Γιαννιτσά (τηλ: 23820-26196)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Πιερίας, 28ης Οκτωβρίου 40 (τηλ: 23510-69114)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Πρέβεζας, Πρέβεζας 28, Πρέβεζα (τηλ: 26820-28930)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ρεθύμνου, Ζαμπελίου 32, Ρέθυμνο (τηλ: 28310-53462)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ροδόπης – Έβρου (ΝΔ Ροδόπης), Δημοκρατίας 1, Κομοτηνή (τηλ: 25310-37756)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ροδόπης – Έβρου (Επ.Β.Έβρου), Ορεστιάδα (τηλ: 25520-23433)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ροδόπης – Έβρου (ΝΔ Β.Έβρου), Καραολή & Δημητρίου 40 (τηλ: 25510-20544)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Σάμου, Σάμος (τηλ: 22730-91422)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Σερρών, Σέρρες (τηλ: 23210-59967)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Τρικάλων, Λαρίσης 31, Τρίκαλα (τηλ: 24310-46305)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Φθιώτιδας, Ελ.Βενιζέλου 1, Λαμία (τηλ: 22310-30941)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Φλώρινας, Διοικητήριο, Φλώρινα (τηλ: 23850-46063)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Φωκίδας, Άμφισσα (τηλ: 22650-28287)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Χαλκιδικής, Πολύγυρος (τηλ: 23710-39270)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Χανίων, Σφακίων 26, Χανιά (τηλ: 28210-28044)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Χίου, Πολυτεχνείου 13, Χίος (τηλ: 22710-44269)
- από τα 14 Κέντρα Μελισσοκομίας που εδρεύουν σε αντίστοιχους μελισσοκομικούς φορείς και λειτουργούν στα πλαίσια εφαρμογής του Προγράμματος «βελτίωσης της παραγωγής και εμπορίας του μελιού» (Καν.1221/97) και την ΟΜΣΕ, όπως φαίνονται παρακάτω:
i. Κ.Μ. ΠΑΣΕΓΕΣ : Κηφισίας 16, ΤΚ. 115 26, Αμπελόκηποι (Τηλ: 210-74.88.639)
ii. Κ.Μ. Κεν.Μακεδονίας: 26ο χλμ. Εθν. Οδού Θεσ/κης-Πολυγύρου, ΤΚ.570 06, Βασιλικά Θεσ/κης (Τηλ: 23960-23362 & 23318)
iii. Κ.Μ. Χαλκιδικής : Μελ/κός Συν/σμός Νικήτης, ΤΚ.630 88, Νικήτη (Τηλ: 23750-20111-3)
iv. Κ.Μ. Αν.Μακεδονίας-Θράκης: Αγρ. Μελ/κός Συν/σμός Ν.Έβρου, ΤΚ.685 00 Γεμιστή Φερρών
Έβρου (Τηλ: 25550-88802)
v. Κ.Μ. Δυτ. Μακεδονίας: Μελ/κός Συν/σμός Έδεσσας, Ίωνος Δραγούμη 42, ΤΚ.582 00,Έδεσσα (Τηλ: 23810-20118)
vi. Κ.Μ. Βορείου Αιγαίου: Μελ/κός Συν/σμός Λέσβου, ΤΚ. 811 00 Μυτιλήνη (Τηλ: 22510-44824)
vii. Κ.Μ. Θεσσαλίας: Μελ/κός Συν/σμός Βόλου, Άνθιμου Γαζή 142, ΤΚ.382 21 Βόλος (Τηλ: 24210-32946)
viii. Κ.Μ. Στερεάς Ελλάδας: Μελ/κός Συν/σμός Χαλκίδας, Ηλία Αφεντάκη 52, ΤΚ.341 00 Χαλκίδα (Τηλ: 22210-20507)
ix. Κ.Μ. Ηπείρου & Αιτ/νίας: Μελ/κός Συν/σμός Ν.Αιτ/νίας, Δασκαλοπούλου 45, ΤΚ.301 00 Αγρίνιο (Τηλ: 26410-32604)
x. Κ.Μ. Δυτικής Ελλάδας: Μελ/κός Συν/σμός Πατρών, Θεοδώρου Τριάντη 16, ΤΚ. 263 35 Πάτρα
(Τηλ: 2610-27.75.03)
xi. Κ.Μ. Πελοποννήσου: Μελ/κός Συν/σμός Ν.Αρκαδίας, Δεκάζου 5, ΤΚ.221 00 Τρίπολη (Τηλ: 2710-24.33.52)
xii. Κ.Μ. Κρήτης: Μελ/κός Συν/σμός Ηρακλείου, Λεωφ.62 Μαρτύρων και Ιλιάδος, ΤΚ.715 00 Ηράκλειο (Τηλ: 2810-26.15.63)
xiii. Κ.Μ. Αττικής & Κυκλάδων: Ένωση Αγρ. Συν/σμών Ν.Κυκλάδων, Πύλης 4, ΤΚ.185 31 Πειραιάς (Τηλ: 210-41.23.885 & 41.20.125)
xiv. Κ.Μ. Δωδεκανήσου: Μελ/κός Συν/σμός Καλύμνου, ΤΚ. 852 00 Κάλυμνος (Τηλ: 22430-59188)
xv. ΟΜΣΕ: Κούμα 4, ΤΚ.412 22 Λάρισα (Τηλ: 2410-53.33.66 & 54.97.24)
- από το ηλεκτρονικό δίκτυο Melinet, στη διεύθυνση: www.melinet.gr
- από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων: www.minagric.gr
2. Μελισσοκομικά Εργαστήρια για αποστολή δειγμάτων και αντιμετώπιση ασθενειών των μελισσιών:
α. Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Εργαστήριο Μελισσοκομίας
Ιερά Οδός 75, Τ.Κ.118 55, Αθήνα
Τηλ: 210.52.94.561
β. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Εργαστήριο Μελισσοκομίας
Τ.Κ.540 06-Θεσσαλονίκη
Τηλ: 2310-99.25.32
γ. Ινστιτούτο Λοιμωδών και Παρασιτικών Νόσων Υπ. Αγρ. Ανάπτυξης και Τροφίμων
Νεαπόλεως 25, Τ.Κ.153 41, Αγ. Παρασκευή
Τηλ: 210.63.99.366 & 65.50.947
3. Εργαστήρια για ανάλυση μελιού:
α. Γενικό Χημείο του Κράτους (Τσόχα 16, Τ.Κ.115 21, Αθήνα)
- Χημική Υπηρεσία, Τμήμα Γ΄ (Τηλ: 210.64.79.357)
- Χημική Υπηρεσία, Εργαστήριο Υπολειμμάτων Γεωργικών Φαρμάκων (Τηλ: 210.64.79.308-9)
β. Κέντρο Κτηνιατρικών Ιδρυμάτων Θεσσαλονίκης
26ης Οκτωβρίου 66, Τ.Κ.546 27, Θεσσαλονίκη (Τηλ: 2310-56.60.50)
γ. Κέντρο Κτηνιατρικών Ιδρυμάτων Αθηνών ( Νεαπόλεως 25, Τ.Κ. 153 41, Αγ. Παρασκευή)
- Ινστιτούτο Υγιεινής Τροφίμων, Τμήμα Μελιού (Τηλ: 210.60.10.903)
- Ινστιτούτο Υγιεινής Τροφίμων, Τμήμα Καταλοίπων (Τηλ: 210.60.13.899)
δ. Κτηνιατρικό Εργαστήριο Χανίων
Μάρκου Μπότσαρη 66, Χανιά (Τηλ: 28210-96189)
ε. Ινστιτούτο Τεχνολογίας Γεωργικών Προϊόντων (ΕΘΙΑΓΕ)
Σοφ. Βενιζέλου 1, Λυκόβρυση, Αθήνα (Τηλ: 210.28.45.940)
4. Μελισσοκομικές Οργανώσεις
Στον χώρο της μελισσοκομίας δραστηριοποιούνται οι παρακάτω φορείς:
α) Συνεταιριστικοί φορείς
ΠΑΣΕΓΕΣ
Κηφισίας 16, ΤΚ. 115 26
Αμπελόκηποι
Τηλ: 210-7.75.789 & 77.83.712
Υπάρχουν 2 Κοινοπραξίες Μελισσοκομικών Συνεταιρισμών, οι:
- Κοινοπραξία Μελισσοκομικών Συνεταιρισμών Ελλάδας
«ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑΣ»
26ο χλμ. Εθν. Οδού Θεσσαλονίκης – Πολυγύρου
Τ.Κ. 570 06 , Βασιλικά Θεσσαλονίκης
Τηλ: 23960-23362 & 23318
- Κοινοπραξία Μελισσοκομικών Συνεταιρισμών Κρήτης
ΒΙΟ.ΠΑ. Χανίων
Τηλ: 28210-80150-1
Επίσης υπάρχουν περί τους 80 μελισσοκομικούς συνεταιρισμούς, εκ των οποίων άλλοι είναι μέλη των 2 Κοινοπραξιών και της ΠΑΣΕΓΕΣ και άλλοι όχι.
β) Συνδικαλιστικοί φορείς
- ΟΜΣΕ (Ομοσπονδία Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδας)
Κούμα 4, ΤΚ.412 22 Λάρισα
Τηλ: 2410-53.33.66 & 54.97.24
Η ΟΜΣΕ έχει στη δύναμή της περί τους 70 μελισσοκομικούς συλλόγους.
γ) Ένωση επαγγελματιών μελισσοκόμων Ελλάδος
26ο χλμ. Εθν. Οδού Θεσσαλονίκης – Πολυγύρου
Τ.Κ. 570 06 , Βασιλικά Θεσσαλονίκης
Τηλ: 23960-23362 & 23318
δ) Σύνδεσμος Ελλήνων Τυποποιητών-Συσκευαστών-Εξαγωγέων Μελιού
Αλέξανδρος Πίττας ΑΕΒΕ
Αρκαδίας 18, Περιστέρι
Τηλ: 210-57.51.896-8
5. Μονάδες τυποποίησης μελιού
Υπάρχουν στην Ελλάδα περί τις 20 μονάδες τυποποίησης μελιού. Από αυτές 10 ανήκουν σε Κοινοπραξίες και Συνεταιρισμούς και 10 σε ιδιώτες τυποποιητές.
Η συνολική δυναμικότητά τους ξεπερνάει τους 10.000τον. ετησίως, η δε παραγωγή τους τα τελευταία χρόνια είναι περί τους 5.000τον. ετησίως.
6. Μελισσοκομικό Βιβλιάριο (Απόφαση αριθμ. 370910/14-05-2001)
Αποτελεί τη μελισσοκομική ταυτότητα, ένα πραγματικό εφόδιο με το οποίο πρέπει όλοι, ερασιτέχνες κι επαγγελματίες, να εφοδιαστούν.
Το μελισσοκομικό βιβλιάριο είναι υποχρεωτικό για όσους έχουν στην κατοχή τους τουλάχιστον 10 μελισσοσμήνη (φυσικά πρόσωπα, νομικά πρόσωπα ή Ιδιωτικού Δικαίου) και αποτελεί πλήρη απόδειξη των στοιχείων που αναγράφει.
Αρμόδιες για την έκδοση είναι οι Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις – Δ/νσεις Αγροτικής Ανάπτυξης, οι οποίες χορηγούν στους ενδιαφερόμενους δωρεάν, ενιαίο τύπο βιβλιαρίου για όλη τη Χώρα.
Τα δικαιολογητικά που υποβάλλει ο ενδιαφερόμενος στη Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης του τόπου της μόνιμης κατοικίας του, είναι τα εξής:
- Αίτηση-Δήλωση (υπάρχει υπόδειγμα)
- Υπεύθυνη δήλωση Ν.1599/86 για την ακρίβεια των δηλούμενων στοιχείων
- Δύο πρόσφατες φωτογραφίες
- Αποδεικτικά στοιχεία απόκτησης μελισσοσμηνών
- Βεβαίωση από Μελισσοκομικό Σύλλογο ή ελλείψει αυτού από Αγροτικό Σύλλογο της περιοχής της μόνιμης κατοικίας του, περί κατοχής των μελισσοσμηνών
7. Μελισσοκομικό αυτοκίνητο
Επιτρέπεται η χορήγηση άδειας κυκλοφορίας φορτηγού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης, μικτού βάρους μέχρι 8.000 χιλιογράμμων, στους έχοντες μελισσοκομικές επιχειρήσεις [ΚΥΑ 16954/1248/2000 (ΦΕΚ696/Β΄/2000)].
Ο ενδιαφερόμενος για να αποκτήσει την άδεια κυκλοφορίας του ΦΙΧ αυτοκινήτου μέχρι 8.000 χιλιογράμμων μικτού βάρους, πρέπει :
- να είναι μελισσοκόμος από τριετίας
- να κατέχει μελισσοκομικό βιβλιάριο
- να κατέχει πάνω από 200 μελισσοσμήνη
- να χαρακτηρίζεται κατά κύρια απασχόληση γεωργός, δηλαδή να έχει εισοδήματα και χρόνο απασχόλησης από τη γεωργία πάνω από 50% των συνολικών εισοδημάτων και χρόνου απασχόλησης κάθε επαγγελματικής δραστηριότητας.
Για τη χορήγηση της άδειας κυκλοφορίας από τις αρμόδιες υπηρεσίες Μεταφορών και Επικοινωνιών των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων της χώρας, απαιτείται βεβαίωση της Δ/νσης Αγροτικής Ανάπτυξης, η οποία να βεβαιώνει τα παραπάνω.
Επίσης, σύμφωνα με την ΚΥΑ 32508/2512/2001 άδεια κυκλοφορίας φορτηγού ιδιωτικής χρήσης αυτοκινήτου μικτού βάρους μέχρι 2.500χιλιογράμμων ή 1.300 χιλιογράμμων ωφελίμου φορτίου, δύναται να χορηγηθεί σε κάθε φυσικό πρόσωπο που δεν χαρακτηρίζεται ως κατά κύριο επάγγελμα αγρότης, εφόσον το πρόσωπο αυτό αποκτά και δηλώνει αρμοδίως γεωργικό εισόδημα από οποιαδήποτε γεωργική δραστηριότητα.
Για τη χορήγηση της άδεια κυκλοφορίας από τις αρμόδιες υπηρεσίας Μεταφορών και Επικοινωνιών των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων της χώρας, ο ενδιαφερόμενος πρέπει να:
- προσκομίσει το εκκαθαριστικό σημείωμα του φόρου εισοδήματος του προηγούμενου έτους, από το
οποίο να προκύπτει η δήλωση γεωργικού εισοδήματος
- υποβάλλει υπεύθυνη δήλωση του Ν.1599/86 ότι δεν έχει αποκτήσει αυτοκίνητο της κατηγορίας αυτής
- καταβάλλει ολόκληρη την υπέρ του δημοσίου εισφορά εφάπαξ, όπως ισχύει κάθε φορά.
Δ) ΜΕΤΡΑ – ΚΙΝΗΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ
Το μέλι είναι από τα προϊόντα που δεν εντάσσονται στην Κοινή Οργάνωση Αγοράς (ΚΟΑ)
Τα προγράμματα και μέτρα που εφαρμόζονται και προωθούνται στην μελισσοκομία μπορούν να συνοψισθούν στα εξής:
- βελτίωση της μελισσοκομικής χλωρίδας με τη συμμετοχή μελισσοκομικών φυτών κατά τις
αναδασώσεις και ιδιαίτερα σε περιοχές που έχουν καταστραφεί από πυρκαγιές
- ενημέρωση των καλλιεργητών για τη σωστή χρήση των φυτοφαρμάκων στις καλλιέργειές τους, ώστε
να προστατεύεται η μέλισσα
- οργάνωση εκπαιδεύσεων για την ενημέρωση των μελισσοκόμων τόσο σε επιστημονικά θέματα, όσο
και στην τεχνική των χειρισμών της κυψέλης
- οικονομικές ενισχύσεις για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των διαρθρώσεων στη γεωργία, τα
γνωστά ως σχέδια βελτίωσης
- οικονομικές ενισχύσεις για τη βελτίωση των συνθηκών μεταποίησης και εμπορίας των γεωργικών
προϊόντων
- οικονομικές ενισχύσεις στα πλαίσια του Καν.2019/93, που αφορά ειδικά μέτρα για τα μικρά νησιά του
Αιγαίου Πελάγους
- αναγνώριση Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης και Γεωργικών Ενδείξεων (ΠΟΠ και ΠΓΕ)
ορισμένων τύπων μελιού, στα πλαίσια των Καν.2081/92 και 2082/92 της Ε.Κ.
- Εθνικό πρόγραμμα βελτίωσης της παραγωγής και εμπορίας του μελιού, στα πλαίσια του Καν.1221/97
του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε από τον Καν(ΕΚ)797/2004 του Συμβουλίου και ισχύει για το
πρόγραμμα του έτους 2005 και μετά.
- Δάσωση των γεωργικών εκτάσεων με μελισσοκομικά δέντρα και θάμνους, βάσει του Καν.2080/92 που
θεσπίζει καθεστώς ενισχύσεων για τα δασικά μέτρα στη Γεωργία.
1) Κανονισμός 1221/97, όπως αντικαταστάθηκε από τον 797/2004
Στα πλαίσια του εν λόγω Κανονισμού προβλέπονται ενέργειες που αποσκοπούν:
- στην πληροφόρηση και τεχνική στήριξη των μελισσοκόμων και των ομάδων μελισσοκόμων
- στην καταπολέμηση της βαρρόα
- στον εξορθολογισμό της νομαδικής μελισσοκομίας
- στη στήριξη των εργαστηρίων ανάλυσης των φυσικών και χημικών χαρακτηριστικών του μελιού
- στη συνεργασία με ειδικευμένους οργανισμούς εκτέλεσης προγραμμάτων εφαρμοσμένης έρευνας που αφορούν στην ποιοτική βελτίωση του μελιού και των λοιπών προϊόντων της κυψέλης
- στην ανασύσταση του μελισσοκομικού κεφαλαίου, με ενίσχυση της παραγωγής βελτιωμένων βασιλισσών, αυτοχθόνων φυλών
Αναλυτικότερα οι ενέργειες αυτές περιλαμβάνουν τις εξής επιμέρους δράσεις:
• Πληροφόρηση και τεχνική στήριξη του προγράμματος
α) Λειτουργία των Κέντρων Μελισσοκομίας (ΚΜ)
β) Λειτουργία δικτύου Melinet
γ) Πραγματοποίηση ταχύρυθμων εκπαιδεύσεων μελισσοκόμων και στελεχών των ΚΜ
δ) Έκδοση εντύπων μελισσοκομικού περιεχομένου
ε) Ενίσχυση των Μελισσοκομικών Οργανώσεων για την προμήθεια μελισσοκομικού εξοπλισμού
κοινής χρήσης
• Καταπολέμηση της βαρρόα
α) Επιδότηση των μελισσοκόμων (μέχρι 100%) για την αγορά εγκεκριμένων φαρμάκων αντιμετώπισης της βαρρόα.
β) Επιδότηση των μελισσοκόμων για την αντικατάσταση των παλαιών και φθαρμένων κυψελών με νέες, που θα διαθέτουν ειδικές κινητές βάσεις, οι οποίες θα βελτιώνουν τις συνθήκες διαβίωσης των μελισσών, ενισχύοντας την ανθεκτικότητά τους απέναντι στη βαρρόα.
• Εξορθολογισμός της νομαδικής μελισσοκομίας
α) Επιχορήγηση των Μελισσοκομικών Οργανώσεων για την προμήθεια και φύτευση μελισσοκομικών φυτών με σκοπό τον εμπλουτισμό της μελισσοκομικής χλωρίδας.
β) Επιδότηση των μελισσοκόμων για την αντικατάσταση των παλαιών και φθαρμένων κυψελών με νέες, προς διευκόλυνση των μετακινήσεων, ώστε να γίνεται ορθολογική εκμετάλλευση της ανθοφορίας και της μελιτοφορίας.
• Στήριξη των εργαστηρίων ανάλυσης των φυσικών και χημικών χαρακτηριστικών του μελιού
α) Ενισχύεται μέχρι το 100% των δαπανών ανάλυσης δειγμάτων μελιού Μελισσοκομικών Συνεταιριστικών Οργανώσεων και μεμονωμένων μελισσοκόμων που διαθέτουν μέλι σε εμπορία.
β) Επιχορηγείται μέχρι το 100% της δαπάνης απασχόλησης επιστημονικού προσωπικού για τη λειτουργία εργαστηρίων Δευτεροβάθμιων Οργανώσεων Μελισσοκομικών Συνεταιρισμών (Ενώσεις, Κοινοπραξίες).
• Έρευνα για την ποιότητα του μελιού και των λοιπών προϊόντων της κυψέλης
Επιχορηγείται μέχρι το 100% των δαπανών ερευνητικών προγραμμάτων που αφορούν:
α) Έρευνα των παραγόντων που επηρεάζουν την παραγωγικότητα των μελισσοκομικών εκμεταλλεύσεων
β) Έρευνα παραγόντων που επηρεάζουν την αύξηση της παραγωγής των μελισσοσμηνών.
γ) Έρευνα παραγόντων που επηρεάζουν τα λοιπά προϊόντα της κυψέλης
δ) Δικαιούχοι:. Πανεπιστήμια, Ερευνητικά Ιδρύματα, Δημόσιοι και Ιδιωτικοί φορείς, σε συνεργασία με Μελισσοκομικές Οργανώσεις
• Ανασύσταση του μελισσοκομικού κεφαλαίου
Επιχορήγηση των μελισσοκόμων μέχρι το 100% για την αγορά αυτόχθονων βασιλισσών.
2) Κανονισμός 2019/93 για τα μικρά νησιά του Αιγαίου Πελάγους
Ενισχύονται οι Ενώσεις Μελισσοκόμων που βρίσκονται στα μικρά νησιά του Αιγαίου Πελάγους για την παραγωγή μελιού ειδικής ποιότητας (θυμαρίσιο). Σύμφωνα με τον εν λόγω Κανονισμό, σε αυτήν την κατηγορία νησιών υπάγονται όλα εκείνα τα νησιά του Αιγαίου Πελάγους με πληθυσμό μέχρι 100.000 κατοίκους. Οι Ενώσεις Μελισσοκόμων προκειμένου να τύχουν ενίσχυσης μέσω του Κανονισμού αυτού, υποχρεούνται στην υποβολή και υλοποίηση προγραμμάτων πρωτοβουλιών για τη βελτίωση των όρων εμπορίας και προώθησης του μελιού ποιότητας. Η ενίσχυση ανέρχεται σε 12€ ανά κυψέλη και μέχρι 100.000 κυψέλες.
3) ΝΕΟΙ ΑΓΡΟΤΕΣ (Γ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης 2000-2006 ΚΥΑ αριθμ. 2342/262439/23-03-2005)
Αν κάποιος ενδιαφέρεται να ασχοληθεί με τη μελισσοκομία και πληροί τις παρακάτω προϋποθέσεις:
- είναι ενήλικο άτομο και δεν έχει υπερβεί το 40ο έτος της ηλικίας του
- εγκαθίσταται ως γεωργός για πρώτη φορά σε γεωργική εκμετάλλευση και μάλιστα με την ιδιότητα του αρχηγού της
-είναι μόνιμος κάτοικος : ορεινού ή μειονεκτικού Δημοτικού ή κοινοτικού διαμερίσματος ή
δημοτικού ή κοινοτικού διαμερίσματος κανονικής περιοχής με
πληθυσμό έως 50.000 κατοίκους, με εξαίρεση αυτά του Ν. Αττικής, πλην
της τέως επαρχίας Τροιζηνίας και των νήσων Κυθήρων, Αντικυθήρων,
Πόρου, Σπετσών και Ύδρας
- είναι Έλληνας υπήκοος ή υπήκοος Κράτους-Μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης
- έχει εκπληρώσει τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις ή έχει απαλλαγεί νόμιμα από αυτές
- το οικογενειακό εξωγεωργικό του εισόδημα (υποψήφιου, συζύγου και ανηλίκων τέκνων) δεν υπερβαίνει το 50% του εισοδήματος αναφοράς
- δεν συνταξιοδοτείται άμεσα από οποιοδήποτε ταμείο
μπορεί να ενταχθεί στο πρόγραμμα των Νέων Αγροτών, που αποσκοπεί στην προσέλκυση και μόνιμη εγκατάσταση νέων αγροτών στην ύπαιθρο.
Επιπλέον, κάθε νέος γεωργός που θα κριθεί δικαιούχος του καθεστώτος ενισχύσεων, αναλαμβάνει την υποχρέωση για διάστημα τουλάχιστον δέκα (10) ετών από την ημερομηνία ένταξής του, να :
- τηρεί τουλάχιστον απλοποιημένη λογιστική για την παρακολούθηση των παραγωγικών και οικονομικών στοιχείων της εκμετάλλευσής του από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης ένταξης στο πρόγραμμα
- παραμείνει στον τόπο της μόνιμης κατοικίας του
- μην εμπλακεί σε ενέργειες που έχουν σχέση με κατοχή, εμπορία, διάθεση ναρκωτικών ουσιών, ζωοκλοπή, καταστροφή του περιβάλλοντος και απάτη σε βάρος του Δημοσίου
- υποβάλλει κάθε έτος στον φορέα παρακολούθησης τα δικαιολογητικά που θα ζητούνται για την πιστοποίηση της τήρησης των συμβατικών μακροχρόνιων υποχρεώσεων (φορολογικές δηλώσεις και εκκαθαριστικά, κλπ)
- δέχεται και διευκολύνει τους ελέγχους που πραγματοποιούν Εθνικά και Κοινοτικά Όργανα για τη διαπίστωση της τήρησης της Εθνικής και Κοινοτικής νομοθεσίας
- υποβάλλει κάθε έτος στην αρμόδια ΔΟΥ φορολογική δήλωση τουλάχιστον από την ένταξή του στο πρόγραμμα
- διατηρήσει τουλάχιστον το επίπεδο οικονομικής βιωσιμότητας της εκμετάλλευσής του, για το οποίο ενισχύθηκε, από την ημερομηνία επίτευξης του δεσμευτικού στόχου
- διατηρήσει τουλάχιστον την ιδιότητα του μερικής απασχόλησης αγρότη και αρχηγού της εκμετάλλευσης, δηλαδή να αντλεί τουλάχιστον το 25% του εισοδήματός του από γεωργικές δραστηριότητες και παράλληλα να μην αφιερώνει για δραστηριότητες εκτός της εκμετάλλευσής του χρόνο μεγαλύτερο του 50% της συνολικής του απασχόληση, από το πέρας της ανώτατης προθεσμίας ή της ανώτατης ημερομηνίας επίτευξης των δεσμευτικών στόχων
Στο πρόγραμμα αυτό περιλαμβάνονται οι ακόλουθες δράσεις :
o η οικονομική ενίσχυση (πριμοδότηση) της πρώτης εγκατάστασης νέων αγροτών, υπό τη μορφή άμεσης επιχορήγησης, η οποία καταβάλλεται σε δύο (2) ισόποσες δόσεις. Η πρώτη δόση χορηγείται άμεσα και εφόσον ο δικαιούχος κάνει αποδεκτή την απόφαση ένταξής του, ενώ η δεύτερη δόση δύναται να χορηγηθεί από το επόμενο έτος της ένταξής του, και εφόσον ο δικαιούχος αποκτήσει τις προϋποθέσεις και του δεσμευτικούς στόχους του σχεδίου δράσης,, όπως αυτοί προσδιορίζονται κατά μεμονωμένο δικαιούχο στην απόφαση ένταξης.
Το ανώτατο ύψος της παρεχόμενης ενίσχυσης διαφοροποιείται ανάλογα με την περιοχή του τόπου της μόνιμης κατοικίας του δικαιούχου και ανέρχεται, κατά κατηγορία περιοχής, στα ακόλουθα ποσά:
- ορεινές περιοχές : μέχρι 25.000 Ευρώ
- μειονεκτικές περιοχές : μέχρι 20.000 Ευρώ
- κανονικές περιοχές : μέχρι 15.000 Ευρώ
o η χορήγηση χαμηλότοκου δανείου για την αντιμετώπιση των δαπανών που ενδεχομένως προκύψουν κατά την πρώτη εγκατάσταση, για την κανονική λειτουργία της εκμετάλλευσης και κυρίως για την προσαρμογή της εκμετάλλευσης στα κριτήρια της οικονομικής βιωσιμότητας, της προστασίας του περιβάλλοντος, της υγιεινής και καλής διαβίωσης των ζώων, κλπ. Σημειώνεται πως το ποσό αυτό του δανείου δεν προορίζεται για την υλοποίηση επενδύσεων Σχεδίου Βελτίωσης.
Η εν λόγω ενίσχυση χορηγείται με τη μορφή επιδότησης επιτοκίου των δανείων που συνάπτουν οι ενδιαφερόμενοι με οποιοδήποτε πιστωτικό ίδρυμα και σύμφωνα με τους ακόλουθους όρους:
- διάρκεια επιδότησης : μέχρι έξι (6) έτη
- ποσοστά ενίσχυσης επιτοκίου: μέχρι 80% για ορεινές και μειονεκτικές περιοχές
μέχρι 60% για τις λοιπές περιοχές
- η κεφαλαιοποιημένη αξία της συνολικής ενίσχυσης δεν υπερβαίνει τα 10.000 Ευρώ
Οι ενδιαφερόμενοι, προκειμένου να ενταχθούν στο καθεστώς των Νέων Αγροτών, θα πρέπει:
- να παραλάβουν τα έντυπα συμμετοχής (πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, οδηγός εφαρμογής, φάκελος υποψηφιότητας) από:
• τον Δήμο/Κοινότητα του τόπου μόνιμης κατοικίας τους
• τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση – Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης
• την Περιφερειακή Δ/νση Γεωργικής Ανάπτυξης
• το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ( Λεωφ. Καβάλας 54–56, Αθήνα –πίσω από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών- τηλ: 210.52.75.238, 210.52.75.239 & 210.52.75.240)
• τον διαδικτυακό τόπο του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων : www.minagric.gr
• να συμπληρώσουν και να υποβάλλουν στην οικεία Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης φάκελο υποψηφιότητας
κι αφού λάβουν γνώση της προκήρυξης, πληρούν τις προϋποθέσεις κι επιθυμούν να ενταχθούν στο καθεστώς, θα πρέπει να υποβάλουν φάκελο υποψηφιότητας σε τρία (3) αντίγραφα (ένα πρωτότυπο και δύο αντίγραφα με όλα τα δικαιολογητικά) είτε απευθείας, είτε μέσω των Γραφείων Γεωργικής Ανάπτυξης, στη Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης του τόπου της μόνιμης κατοικίας του και πάντα εντός των προθεσμιών που προβλέπονται κάθε φορά.
Περαιτέρω πληροφορίες για την εφαρμογή του εν λόγω Μέτρου, μπορεί να πάρει ο υποψήφιος-ενδιαφερόμενος από την Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης του τόπου μόνιμης κατοικίας του, καθώς και από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων: www.minagric.gr.
4) Σχέδια Βελτίωσης (Γ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης 2000-2006 Απόφαση αριθμ.532/2003)
Επενδύσεις που ενισχύονται
Δικαιούχοι υποβολής σχεδίων βελτίωσης είναι οι μελισσοκόμοι (φυσικά πρόσωπα) αλλά και νομικά πρόσωπα (με κύρια δραστηριότητα την άσκηση της μελισσοκομίας), καθώς και συνεργαζόμενες εκμεταλλεύσεις.
Ενδεικτικά, επενδύσεις που μπορούν να ενισχυθούν στα πλαίσια ενός Σχεδίου Βελτίωσης είναι:
- αύξηση του ζωικού τους κεφαλαίου
- κατασκευή αποθήκης και εργαστηρίου
- αγορά μηχανολογικού εξοπλισμού, κλπ
Η οικονομική ενίσχυση υπολογίζεται σαν ποσοστό (από 40% έως 70%) του συνολικού κόστους της επένδυσης, το οποίο ενδεικτικά για τα Σχέδια Βελτίωσης μπορεί να φθάσει τα 225.000€ ανά εκμετάλλευση φυσικού προσώπου και τα 600.000€ ανά εκμετάλλευση Νομικού προσώπου.
Η οικονομική ενίσχυση καταβάλλεται εξ ολοκλήρου στο Δικαιούχο χωρίς καμία παρακράτηση.
Τα σχέδια βελτίωσης κατατίθενται στις Δ/νσεις Αγροτικής Ανάπτυξης του τόπου μόνιμης κατοικίας του ενδιαφερομένου, από τις οποίες δίνονται και οι απαραίτητες διευκρινήσεις, λεπτομέρειες, κλπ Επίσης πληροφορίες δίνονται και μέσω της ιστοσελίδας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων: www.minagric.gr
5) Επενδύσεις στη μεταποίηση – εμπορία γεωργικών προϊόντων (Γ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης
Απόφαση αριθμ. 450/2001, όπως τροποποιήθηκε από την αριθμ.234/262437)
Φυσικά πρόσωπα, επιχειρήσεις, αγροτικοί συνεταιρισμοί κλπ που επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν στον τομέα της δευτερογενούς παραγωγής, μπορούν να ενισχυθούν μέχρι ποσοστού 50% (και μέχρι 65% στα μικρά νησιά του Αιγαίου Πελάγους) της δαπάνης για:
- Εκσυγχρονισμό-επέκταση και ίδρυση νέων μονάδων παραγωγής προϊόντων διατροφής-υγιεινής διατροφής με βάση το μέλι και άλλα προϊόντα της κυψέλης (Δράση 4.1)
- Εκσυγχρονισμό-επέκταση με ή χωρίς μετεγκατάσταση υφισταμένων μονάδων τυποποίησης-επεξεργασίας-μεταποίησης μελιού και λοιπών προϊόντων κυψέλης (Δράση 4.2)
- Ίδρυση νέων μονάδων τυποποίησης-επεξεργασίας-μεταποίησης μελιού και λοιπών προϊόντων κυψέλης (Δράση 4.3)
- Ίδρυση – εκσυγχρονισμός – επέκταση – μετεγκατάσταση μονάδων για παραγωγή σακχαρωδών προϊόντων με βάση το μέλι, snacks, κλπ (Δράση 4.4)
Οι φορείς που ενδιαφέρονται να εντάξουν επενδυτικά σχέδια στα πλαίσια της εν λόγω απόφασης, πρέπει να απευθύνονται στις Δ/νσεις Αγροτικής Ανάπτυξης που ανήκουν, οι οποίες διαθέτουν καταλόγους με ιδιώτες γεωτεχνικούς που συντάσσουν τέτοιου είδους επενδυτικά σχέδια.
Αρμόδια αρχή για την παραλαβή των αιτήσεων είναι η Διεύθυνση Προγραμματισμού και Γεωργικών Διαρθρώσεων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κεντρική Υπηρεσία. Οι φορείς που ενδιαφέρονται να εντάξουν επενδυτικά σχέδια στα πλαίσια της παρούσας, υποβάλλουν αίτηση – μελέτη σε τέσσερα (4) αντίγραφα, ως εξής:
- Στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κεντρική Υπηρεσία
Στη Δ/νση Προγραμματισμού και Γεωργικών Διαρθρώσεων, Τμήμα Δημοσίων και Ιδιωτικών Επενδύσεων, σε ένα (1) αντίγραφο, του οποίο το πρωτόκολλο είναι το μόνο που λαμβάνεται υπόψη για εμπρόθεσμη υποβολή του σχεδίου και τη σειρά προτεραιότητας, όπου αυτή εφαρμόζεται, καθώς και ένα πλήρες αντίγραφο σε ηλεκτρονική μορφή (cd-rom για περιβάλλον windows ’95 ή ’98, κείμενα σε word, πίνακες σε excel, χρονοδιαγράμματα υλοποίησης σε project)
Στην αρμόδια «κάθετη» ή οριζόντια καθ’ύλην Υπηρεσία του Υπουργείου που ανήκει ο τομέας του επενδυτικού σχεδίου, σε ένα (1) αντίγραφο
Στην Δ/νση Χωροταξίας και Περιβάλλοντος του Υπουργείου, σε ένα (1) αντίγραφο
- Στη Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, στην περιοχή της οποίας πρόκειται να πραγματοποιηθεί η επένδυση, σε ένα (1) αντίγραφο.
Η αίτηση που υποβάλλει ο ενδιαφερόμενος έχει την μορφή ολοκληρωμένης τεχνικοοικονομικής μελέτης, είναι δακτυλογραφημένη σε μέγεθος Α4 και σε ντοσιέ (κλασέρ).
Οι φορείς μπορούν να υποβάλλουν τις αιτήσεις – μελέτες τους, μετά από πρόσκληση που δημοσιεύεται 15 ημέρες πριν την έναρξη κάθε περιόδου σε τρεις τουλάχιστον εφημερίδες πανελλαδικής κυκλοφορίας και κοινοποιείται στις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις και στις Περιφέρειες.
Σημειώνεται ότι, στην περίπτωση που ο ενδιαφερόμενος υποβάλλει ταυτόχρονα, είτε ξεχωριστά, είτε στην ίδια μελέτη, είτε σχεδόν ταυτόχρονα, περισσότερα του ενός επενδυτικά σχέδια που αναφέρονται σε ίδιες ή διαφορετικές δραστηριότητες και αφορούν μία ή και περισσότερες περιοχές, δεν θα τυγχάνουν όλα προτεραιότητας και ο φορέας θα καλείται να επιλέξει εκείνο το οποίο κρίνει ως απαραίτητο να υλοποιηθεί, ιεραρχώντας τις ανάγκες του.
Περαιτέρω πληροφορίες για την εφαρμογή του εν λόγω Μέτρου, μπορεί να πάρει ο υποψήφιος-ενδιαφερόμενος από την Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης του τόπου μόνιμης κατοικίας του, από την Δ/νση Προγραμματισμού και Γεωργικών Διαρθρώσεων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (Αχαρνών 5, Τηλ: 210.212.43.23 και 210.212.43.24), καθώς και μέσω της ιστοσελίδας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων: www.minagric.gr
Ε. ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ
- Για το μέλι :
α) Κοινοτική νομοθεσία
• Καν(ΕΚ)797/2004 «για την βελτίωση της παραγωγής και εμπορίας του μελιού»
• Καν(ΕΚ)2019/93 «για τα μικρά νησιά του Αιγαίου Πελάγους»
• Καν(ΕΚ)1257/1999 «για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης»
• Απόφαση 2003/4623/ΕΚ της Επιτροπής σχετικά με τους «όρους υγειονομικού ελέγχου και πιστοποίησης για τις εισαγωγές μελισσών από ορισμένες τρίτες χώρες και για την κατάργηση της απόφασης 2000/462/ΕΚ της Επιτροπής
• Οδηγία 2000/13/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου «για προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με την επισήμανση, την παρουσίαση και τη διαφήμιση των τροφίμων»
• Οδηγία 2001/110/ΕΚ του Συμβουλίου για το μέλι που εναρμονίστηκε με την αριθμ.68/2002 απόφαση του Υπ. Οικονομίας και Οικονομικών
• Καν(ΕΟΚ)2081/92 του Συμβουλίου «για την προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων και των ονομασιών προέλευσης των γεωργικών προϊόντων και των τροφίμων»
• Καν(ΕΚ)1804/99 του Συμβουλίου «για τη βιολογική μελισσοκομία»
• Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1282/2002 της Επιτροπής, για την τροποποίηση των παραρτημάτων της οδηγίας 92/65/ΕΟΚ του Συμβουλίου, που καθορίζει τους όρους υγειονομικού ελέγχου που διέπουν το εμπόριο και τις εισαγωγές στην Κοινότητα ζώων, σπέρματος, ωαρίων και εμβρύων που δεν υπόκεινται, όσον αφορά τους όρους υγειονομικού ελέγχου, στις ειδικές κοινοτικές ρυθμίσεις που αναφέρονται στο τμήμα Ι του παραρτήματος Α της οδηγίας 90/425/ΕΟΚ
β) Εθνική νομοθεσία
• Νόμος 4856/1930 (ΦΕΚ 316/16-09-1930 Α΄) «Περί μέτρων προς ενίσχυση της γεωργικής παραγωγής και ειδικών κλάδων αυτής»
• Νόμος 6238/1934 (ΦΕΚ 265/14-08-1934 Α΄) «Περί βελτίωσης της μελισσοκομίας»
• ΠΔ 190/1981 (ΦΕΚ 54/Α΄/04-03-1981) περί «χορηγήσεως αδείας εγκαταστάσεως ποιμνιοστασίων, πτηνοτροφείων ή άλλων συναφών εγκαταστάσεων ως και μελισσοκομείων εντός δημοσίων δασών ή δασικών εκτάσεων»
• Νόμος 3208/2003 (ΦΕΚ 303/2003 Τεύχος Α΄)
Στα πλαίσια του εν λόγω νόμου, στο άρθρο 19 παρ.13 προβλέπεται η έκδοση κοινής υπουργικής απόφασης των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών, Εσωτερικών-Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Περιβάλλοντος-Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και Γεωργίας, με την οποία θα ρυθμιστεί η τοποθέτηση των μελισσοσμηνών.
Μέχρι να εκδοθεί η παραπάνω απόφαση ισχύουν οι Ν.4856/1930 και Ν.6238/1934 και το ΠΔ 190/ 1981.
• Β.Δ. 657/1963 (ΦΕΚ 191/Α΄/02-11-1963) «Περί απαγορεύσεως κοπής και εκριζώσεως μελισσοτροφικών φυτών»
• Νόμος 1959/1991 (ΦΕΚ 123/Α΄/1991) «για τις οδικές μεταφορές, τις επικοινωνίες και άλλες διατάξεις»
• ΚΥΑ 32508/2512/2001 (ΦΕΚ 664/Β΄/2001) περί «ταξινόμησης ΦΙΧ αυτοκινήτων σε μη κατά κύριο επάγγελμα αγρότες»
• Απόφαση 29542/5347/1991 (ΦΕΚ 707/Β΄/1991) περί «χορήγησης αδειών κυκλοφορίας ΦΙΧ αυτοκινήτων σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.1959/91»
• ΚΥΑ 16954/1248/2000 (ΦΕΚ 696/Β΄/2000) περί «ταξινόμησης ΦΙΧ αυτοκινήτων μέχρι 8 τόννους σε μελισσοκόμους»
• Π.Δ. 184/96 (ΦΕΚ 137/Α΄/1996) περί « όρων υγιεινομικού ελέγχου που διέπουν το εμπόριο και τις εισαγωγές ζώων, σπέρματος, ωαρίων και εμβρύων, σε συμμόρφωση προς την οδηγία 92/65/ΕΟΚ του Συμβουλίου και εκτέλεση της 95/176/ΕΟΚ Απόφασης της Επιτροπής»
• Νόμος 721/1977 (ΦΕΚ 298/Α΄/07-10-1977) «Περί εγκρίσεως κυκλοφορίας και ελέγχου των γεωργικών φαρμάκων ως και ρυθμίσεις συναφών θεμάτων», όπως τροποποιήθηκε από τον Ν.2538/1997 (ΦΕΚ 242/Α΄/1997) και ισχύει
• Απόφαση 282282/23-12-2003 (ΦΕΚ 1963/Β΄/31-12-2003) περί «είσπραξης της ειδικής ασφαλιστικής εισφοράς υπέρ του Οργανισμού Ελληνικών Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΕΛΓΑ) των κτηνοτρόφων, μέσω της δήλωσης εκτροφής και χορήγηση σε αυτούς της ασφαλιστικής ενημερότητας
• Απόφαση 127/2004 (ΦΕΚ 239/Β΄/2005) περί «ταυτοποίησης αμιγών Ελληνικών μελιών πεύκου, ελάτης, καστανιάς, ερείκης, θυμαριού, πορτοκαλιάς, βαμβακιού, ηλίανθου»
Οι μέλισσες είναι κοινωνικά έντομα που ζουν κατά χιλιάδες στο “σπίτι” τους, την κυψέλη. Η “κοινωνία” τους (το σμήνος), αποτελεί ένα θαυμάσιο παράδειγμα μίμησης για την τάξη με την οποία λειτουργεί και την εξειδίκευσή στις εργασίες, στα διάφορα στάδια της ζωής τους. Για αυτό το λόγο, από αρχαιοτάτων χρόνων, η μελισσοκομία αποτελούσε μια εκλεκτή πνευματική και σωματική απασχόληση ανθρώπων με μόρφωση και μεράκι.
Η απασχόληση αυτή δεν μπορεί να προσφέρει μεγάλα πλούτη σ’ αυτούς που την υπηρετούν. Εξασφαλίζει όμως ένα ικανοποιητικό εισόδημα όταν η άσκησή της γίνεται ορθολογικά.
Στις σημερινές συνθήκες, με την υψηλή ανεργία που πλήττει κυρίως τους νέους, αλλά και λόγω των αυξημένων αναγκών που οφείλονται κατά βάση στην καταναλωτική μορφή της κοινωνίας που ζούμε, υπάρχει μια έντονη ζήτηση ενασχόλησης με το επάγγελμα του μελισσοκόμου.
Έχει παρατηρηθεί όμως, ότι η πλειονότητα των ενδιαφερομένων που προσέρχονται στις αρμόδιες υπηρεσίες οι οποίες σχετίζονται με τον κλάδο της μελισσοκομίας (Τμήμα Μελισσοκομίας - Σηροτροφίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, Γραφεία κτηνοτροφίας των Δ/νσεων Αγροτικής Ανάπτυξης των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων, κλπ.), επικεντρώνουν ή περιορίζουν τα ερωτήματά τους στο ύψος των επιδοτήσεων που δικαιούνται όσοι θέλουν να οργανώσουν μια μελισσοκομική εκμετάλλευση.
Αυτό είναι λάθος!
Επειδή, όπως αναφέραμε, οι μέλισσες ζουν κατά χιλιάδες σε μια κυψέλη, απαιτείται να γνωρίσουμε την κοινωνία τους και να ελαχιστοποιήσουμε τις λαθεμένες ενέργειες ώστε να αποκομίσουμε τα προϊόντα τους που δεν είναι μόνο το μέλι.
Για να το πετύχουμε όμως αυτό, απαιτείται γνώση και εμπειρία.
• Η γνώση θα προέλθει από παρακολούθηση μαθημάτων μελισσοκομίας, αλλά και από μελέτη βιβλίων και μελισσοκομικών περιοδικών.
• Η εμπειρία θα αποκτηθεί με το χρόνο και την ενασχόληση μας στην αρχή με μικρό αριθμό μελισσοσμηνών.
Στη συνέχεια μπορούμε να μεγαλώσουμε τη μελισσοκομική μας εκμετάλλευση μέχρι το μέγεθος που έχουμε καθορίσει ως στόχο.
Η δημιουργία μεγάλων μελισσοκομικών εκμεταλλεύσεων από την αρχή της ενασχόλησής μας με τη μελισσοκομία, σίγουρα θα μας οδηγήσει σε απρόβλεπτες καταστάσεις που μερικές φορές μπορεί να είναι ολέθριες.
Παρακάτω δίνονται ορισμένα πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τη μελισσοκομία. Τα στοιχεία αυτά επικεντρώνονται στο που και πως θα εκπαιδευτεί και θα ενημερωθεί ο αρχάριος στη μελισσοκομία, με ποιον θα συνεργασθεί όταν παρουσιασθεί κάποιο πρόβλημα στη μελισσοκομική του εκμετάλλευση, τις συνεταιριστικές και συνδικαλιστικές οργανώσεις που στηρίζουν τον κλάδο, τη μελισσοκομική νομοθεσία και τα μέτρα & κίνητρα στήριξης του κλάδου.
Ευελπιστούμε ότι οι πληροφορίες αυτές θα σας βοηθήσουν στα πρώτα σας βήματα.
Β) ΓΕΝΙΚΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
1. Τα προϊόντα – παράγωγα της κυψέλης
Η σύγχρονη, ορθολογική και οικονομική μελισσοκομική εκμετάλλευση πρέπει να στηρίζεται ει δυνατόν και κατά περίπτωση, στην αξιοποίηση - παραγωγή όλων των προϊόντων της κυψέλης. Αυτά δε δεν είναι ούτε λίγα, ούτε ευκαταφρόνητα από κάθε άποψη. Ας τα ……. γνωρίσουμε….
• Μέλι
Το μέλι από την αρχαιότητα μέχρι τον 18ο αιώνα ήταν το μόνο ζαχαρώδες τρόφιμο για τον άνθρωπο. Η άποψη ότι ασκεί ευεργετική επίδραση γενικά στην υγεία του ανθρώπου ήταν και είναι διαδεδομένη σε όλο τον κόσμο. Χρησιμοποιείται σαν δυναμωτικό, λόγω της γλυκόζης που περιέχει, η οποία είναι άμεσα αφομοιώσιμη από τον οργανισμό μας. Ασκεί ευεργετική επίδραση στην καρδιά, στο συκώτι και στο πεπτικό μας σύστημα. Επίσης, λόγω της παρουσίας υπεροξειδίου του υδρογόνου (οξυζενέ) και της υψηλής συγκέντρωσης ζαχάρων έχει καλή αντιβακτηριοστατική δράση.
Σύμφωνα και με την Κοινοτική Νομοθεσία (Οδηγία 2001/110/ΕΚ του Συμβουλίου), μέλι είναι η φυσική γλυκιά ουσία που παράγουν οι μέλισσες του είδους Apis mellifera από το νέκταρ των φυτών ή από εκκρίσεις ζώντων μερών φυτών ή εκκρίματα εντόμων απομυζούντων φυτά ευρισκόμενα πάνω στα ζώντα μέρη των φυτών, τα οποία οι μέλισσες συλλέγουν, μετατρέπουν αναμειγνύοντας με ειδικές ύλες του σώματός τους, αποθέτουν, αφυδατώνουν, εναποθηκεύουν και φυλάσσουν στις κηρήθρες της κυψέλης, προκειμένου να ωριμάσουν.
Η ετήσια παραγωγή μελιού στη χώρα μας ανέρχεται στους 14.000τον. Η μέση ανθρώπινη κατανάλωση στην Ελλάδα ανέρχεται σε 1,5χλγ/κεφαλή.
Το παραγόμενο μέλι διακρίνεται σε δύο μεγάλες κατηγορίες:
- το ανθόμελο, που παράγεται από το νέκταρ των λουλουδιών (θυμαριού, πορτοκαλιάς, βαμβακιού, ηλίανθου, ερείκης, κλπ), και
- το μέλι από μελιτώματα, που παράγεται από εκκρίματα κοκκοειδών που απομυζούν φυτά. Στην κατηγορία αυτή ανήκει το μέλι του πεύκου, της ελάτης και άλλων δασικών φυτών.
Στη χώρα μας οι μεγαλύτερες ποσότητες μελιού προέρχονται από το πεύκο (55-60%), ενώ σημαντική είναι και η παραγωγή μελιού ελάτης (5-10%) και θυμαριού (15%).
Η διάθεση του μελιού γίνεται από τους μελισσοκόμους είτε άμεσα στον καταναλωτή είτε έμμεσα, μέσω των διαφόρων συνεταιριστικών οργανώσεων και εμπόρων-τυποποιητών.
Η παραγωγή του μελιού και η παραγωγικότητα του μελισσιού και μιας μελισσοκομικής εκμετάλλευσης στο σύνολό της, κατ’επέκταση, εξαρτάται και συναρτάται με πολλούς παράγοντες. Ο καιρός, η χλωρίδα (φυτά), η υγεία και η δυναμικότητα των μελισσιών, αλλά και η τέχνη του μελισσοκόμου είναι από τα βασικότερα. Όσον αφορά στις, λόγω επιρροής των ανωτέρω, διαμορφούμενες παραγωγές; Από 0-100 κιλά ανά κυψέλη.
• Γύρη
Γύρη ονομάζεται το προϊόν που συγκεντρώνουν οι μέλισσες από διάφορα λουλούδια. Είναι η πλουσιότερη φυσική τροφή σε πρωτεΐνες, βιταμίνες, απαραίτητα αμινοξέα, ένζυμα και άλλα χρήσιμα συστατικά, μεγάλης βιολογικής αξίας για τη μέλισσα, αλλά και για τον ανθρώπινο οργανισμό. Αναφέρεται ότι ποσότητα 35γρ. γύρης την ημέρα, περίπου μια κουταλιά της σούπας δηλαδή, ικανοποιεί τις ημερήσιες ανάγκες του ανθρώπου σε πρωτεΐνες.
Η γύρη έχει υψηλή περιεκτικότητα σε ρουτίνη, η οποία αυξάνει την αντίσταση των τριχοειδών αγγείων, μειώνοντας έτσι τις πιθανότητες για εγκεφαλικά επεισόδια. Επίσης βοηθάει τη διανοητική λειτουργία, δίνει ευεξία, αυξάνει την αυτοπεποίθηση, έχει διουρητική δράση, βελτιώνει την όρεξη και τον μεταβολισμό και καταπολεμά τη γενική αδυναμία και εξασθένηση του οργανισμού.
Η αξιοποίηση – παραγωγή γύρης δεν είναι δύσκολη υπόθεση. Αν και σχετικά εξειδικευμένη, μπορεί εύκολα να αποτελέσει καλό συμπληρωματικό εισόδημα. Παραγωγές κατά περίπτωση: 3-5 κιλά ανά κυψέλη, αλλά και πολύ περισσότερο…
• Βασιλικός Πολτός
Ο βασιλικός πολτός είναι κρεμώδης ουσία που εκκρίνεται από τους υποφαρυγγικούς αδένες των εργατριών μελισσών. Προορίζεται για την διατροφή όλων των ατελών σταδίων της μέλισσας, γι’αυτό και ονομάζεται «γάλα των μελισσών». Η ονομασία «βασιλικός πολτός» έχει να κάνει με το γεγονός ότι οι προνύμφες που προορίζονται να γίνουν βασίλισσες, τρέφονται αποκλειστικά με μεγάλη ποσότητα από την τροφή αυτή. Στον βασιλικό πολτό βρίσκεται ο καθοριστικός παράγοντας που μετατρέπει την προνύμφη-μέλισσα από εργάτρια σε βασίλισσα.
Ο βασιλικός πολτός είναι πλούσια πηγή πρωτεϊνών, αμινοξέων, λιπιδίων, βιταμινών, ανόργανων στοιχείων και άλλων χρήσιμων ουσιών, γι’αυτό κι έχει γίνει αντικείμενο πολλών ιατρικών μελετών για τις ευεργετικές επιδράσεις του στον ανθρώπινο οργανισμό.
Με πολύ καλό «όνομα» στην αγορά, ο βασιλικός πολτός έχει αυξημένη ζήτηση. Η σωστή, συνεπής ενασχόληση με την παραγωγή του, αν και αρκετά εξειδικευμένη, πλην όμως όχι άγνωστη, μπορεί να δημιουργήσει άριστες προϋποθέσεις οικονομικής στήριξης του μελισσοκόμου. Λείπουν «οργάνωση και η διασφάλιση του καταναλωτή».
• Πρόπολη
Η πρόπολη είναι ρητινώδης κολλητική ουσία που συλλέγουν οι μέλισσες από διάφορα φυτά, την εμπλουτίζουν με κερί, γύρη, ένζυμα και άλλες ουσίες και τη χρησιμοποιούν για τη στεγανοποίηση και απολύμανση του εσωτερικού της φωλιάς τους. Το χρώμα της εξαρτάται από τη φυτική της σύσταση, συνήθως όμως είναι καφε-πράσινη, καστανή ή σκούρα καφέ.
Η πρόπολη περιέχει σε μεγάλες συγκεντρώσεις φλαβόνες, φλαβονόλες και φλαβονόνες κι έχει βακτηριοστατικές και βακτηριοκτόνες ιδιότητες. Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία τραυμάτων, παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος, της στοματικής κοιλότητας και άλλων περιοχών του ανθρώπινου σώματος.
Η πρόπολη αποτελεί μία σχεδόν χαμένη πηγή εισοδήματος. Οι προϋποθέσεις πάντως για την αξιοποίησή της από τον παραγωγό – μελισσοκόμο είναι πλέον ώριμες και δεν πρέπει να αφεθούν να χαθούν οριστικά. Η κατάσταση διαμορφώνεται με «δύο λέξεις» ως εξής:
- Εισαγωγές προϊόντων πρόπολης: πολλές
- Παραγωγή: σχεδόν μηδενική
Κάτι μπορεί και πρέπει να γίνει…
Κερί
Το κερί παράγεται από τους κηρογόνους αδένες της μέλισσας και χρησιμοποιείται για την κατασκευή των κηρηθρών, ύστερα από ζύμωση και ανάμιξη με τις εκκρίσεις των σιελογόνων αδένων. Το κερί που χρησιμοποιούν οι μέλισσες για να καλύψουν το ώριμο μέλι, έχει αντιβιοτικές ουσίες που συμβάλλουν στη συντήρηση του μελιού.
Οι σπουδαιότεροι τομείς χρήσης του μελισσοκεριού είναι οι βιομηχανίες καλλυντικών, κεριών και παραγωγής φύλλων κηρήθρας.
Το κερί συλλέγεται κυρίως από τα σφραγίσματα των κελιών και από τις παλιές κηρήθρες.
Η χώρα μας είναι, μελισσοκομικά, καταναλωτής κεριού και όχι παραγωγός. Αυτό δεν είναι κακό και οφείλεται στις ακολουθούμενες σύγχρονες τεχνικές εξάσκησης της μελισσοκομίας. Ο Έλληνας μελισσοκόμος ωφελείται από την «ανακύκλωση» των κηρηθρών του.
• Δηλητήριο
Το δηλητήριο της μέλισσας είναι το όπλο της μέλισσας εναντίον των εχθρών της. Είναι ένα πολύπλοκο μίγμα χημικών ουσιών που επηρεάζει τη φυσιολογία ενός οργανισμού. Η φαρμακευτική του δράση είναι γνωστή από πολύ παλιά. Χρησιμοποιείται με επιτυχία εναντίον της ρευματοειδούς πολυαρθρίτιδας, περιορίζει τους ισχιακούς πόνους, την νευραλγία, την νευρομυαλγία, τη μεσοπλεύριο και βρογχική νευραλγία.
Για οικονομικούς και πρακτικούς λόγους, η πιο συχνή μέθοδος χορήγησης του δηλητηρίου είναι με ζωντανές μέλισσες. Γι’αυτό το λόγο, πριν από κάθε θεραπεία με το δηλητήριο της μέλισσας, καλό θα είναι να γίνεται πρώτα ένα τεστ αλλεργίας σ’αυτό.
Η αξιοποίηση του δηλητηρίου ως προϊόντος της κυψέλης στη χώρα μας μάλλον θα αργήσει να επέλθει ή και ίσως δε γίνει ποτέ. Πάντως οι ασχολούμενοι με τη μελισσοκομία συγκαταλέγονται στους πιο υγιείς από πλευράς προβλημάτων ρευματισμών και αρθρίτιδων εργαζόμενους όλων των κλάδων και κατηγοριών! Υπάρχουν αδιάψευστες στατιστικές. Ας μην τις αγνοούμε…
• Επικονίαση
Πάνω και πέρα απ’όλα τα προϊόντα, η μέλισσα «παράγει» επικονίαση. Η προσφορά της στη Φύση φθάνει και ξεπερνάει το 15πλάσιο της αξίας όλων των προϊόντων της κυψέλης.
Παρά τη μοναδική και αναντικατάστατη συμμετοχή της στην οικονομική, οικολογική, ακόμη και αισθητική διαμόρφωση της υπόστασης του πλανήτη στο σύνολό του, αλλά και του ανθρώπου ειδικότερα, και ακόμη παρά την ύπαρξη αυστηρής νομοθεσίας για το θέμα, θα πρέπει να επισημανθεί και υπογραμμιστεί το ακανθώδες πρόβλημα που προκύπτει από τη χρήση ψεκασμών με δηλητήρια σε ορισμένες καλλιέργειες. Οι καταστροφές είναι τεράστιες σχεδόν κάθε χρόνο με οξύνσεις και υφέσεις. Χρειάζεται προσοχή, ενημέρωση και καλλιεργητική παιδεία. Μακριά από τον κοντόφθαλμο και πρόσκαιρο κακώς νοούμενο συμφέρον. Η μέλισσα αποτελεί αποδεδειγμένα τον ισορροπιστή της φύσης. Σε άλλες χώρες, ήδη από χρόνια, τα μελίσσια νοικιάζονται προκειμένου να τοποθετηθούν την κατάλληλη περίοδο σε καλλιέργειες με αυξημένες επικονιαστικές ανάγκες. Ο σεβασμός στο περιβάλλον ξεκινάει και από την μέλισσα…
2. Η μελισσοκομία στη Χώρα μας και στην Ευρώπη των 25
Η μελισσοκομία αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους κλάδους της πρωτογενούς παραγωγής για τη Χώρα μας. Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, στον κλάδο της μελισσοκομίας απασχολούνται περί τους 23.000 μελισσοκόμοι, οι οποίοι κατέχουν περί τις 1.380.000 κυψέλες. Περίπου 5.000 από αυτούς κατέχουν άνω των 150 κυψελών και θεωρούνται ως επαγγελματίες. Γενικά πάντως, είτε ως αποκλειστική είτε ως δεύτερη απασχόληση, η μελισσοκομία είναι ένας κλάδος της αγροτικής οικονομίας που συμβάλλει σημαντικά στο εισόδημα των γεωργικών και μη οικογενειών.
Η Χώρα μας είναι δεύτερη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά την Ισπανία, από απόψεως κατοχής μελισσοσμηνών και παράγει κατά μέσο όρο 14.000τον. μέλι ετησίως. Η εγχώρια παραγωγή καλύπτει περίπου το 90% της κατανάλωσης.
Από πλευράς γεωγραφικής κατανομής, η μελισσοκομία είναι διαδεδομένη σε όλη τη Χώρα. Υπάρχουν όμως περιοχές που έχουν αυξημένο μελισσοκομικό ενδιαφέρον, όπως εκείνες των Νομών Χαλκιδικής, Καβάλας, Φθιώτιδας, Ευβοίας, Αττικής, Αρκαδίας, Ηρακλείου, Χανίων και άλλες.
Κράτος – Μέλος Μελισσοκομικό Κεφάλαιο (αριθμός κυψελών)
1. Βέλγιο 110.750
2. Δανία 160.000
3. Γερμανία 893.000
4. Ελλάδα 1.388.000
5. Ισπανία 2.464.601
6. Γαλλία 1.150.000
7. Ιρλανδία 20.000
8. Ιταλία 1.100.000
9. Λουξεμβούργο 11.077
10. Κάτω Χώρες 80.000
11. Αυστρία 327.000
12. Πορτογαλία 590.000
13. Φινλανδία 42.000
14. Σουηδία 145.000
15. Ηνωμένο Βασίλειο 274.000
16. Τσεχία 477.743
17. Κύπρος 45.714
18. Λιθουανία 83.800
19. Λετονία 54.173
20. Ουγγαρία 872.650
21. Μάλτα 1.938
22. Πολωνία 949.200
23. Σλοβενία 143.152
24. Σλοβακία 192.002
25. Εσθονία 50.500
Σύνολο: 11.626.300
Γ. ΕΙΔΙΚΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
1. Ενημέρωση
Επειδή η επιτυχής άσκηση της μελισσοκομίας απαιτεί γνώσεις και μελέτη των συνθηκών κάθε περιοχής, αναφέρουμε τις πηγές από τις οποίες μπορεί ο ενδιαφερόμενος μελισσοκόμος να ενημερωθεί και να βοηθηθεί.
α) Εκπαίδευση των Μελισσοκόμων
Μελισσοκομικές εκπαιδεύσεις οργανώνονται:
a. Για την Αθήνα: στο Ινστιτούτο Γεωπονικών Επιστημών στο Μαρούσι ( Κτήμα Συγγρού,
Τηλ: 210.80.11.146 και 210.80.82.467)
b. Για την Περιφέρεια: από τον ΟΓΕΕΚΑ «ΔΗΜΗΤΡΑ», τόσο στα Κέντρα ΔΗΜΗΤΡΑ που λειτουργούν στις Νομαρχίες της χώρας, όσο και στα πλαίσια του Καν.1221/97, σε συνεργασία με μελισσοκομικούς φορείς. [Τηλ. (210) 8821404-6]
β) Μελισσοκομικά βιβλία υπάρχουν αρκετά και μπορεί κανείς να τα βρει στα ειδικά βιβλιοπωλεία.
Ενδεικτικά αναφέρουμε τα παρακάτω:
- Πρακτική Μελισσοκομία, Ανδρέας Θρασυβούλου (2001)
- Μελισσοκομία, Επιστήμη και Εφαρμογή, Μ. Υφαντίδης (2000)
- Παθήσεις του μελισσιού, Μ. Υφαντίδης (1995)
- Εχθροί και Ασθένειες , Ανδρέας Θρασυβούλου (1996)
- Από τη ζωή των μελισσών , Karl von Frisch - Μετάφραση Μ. Υφαντίδης (1998)
- Σφήκες, Γιάννη Ρέρρα (2001)
- Μέλισσα και μελισσοκομική τεχνική, Πασχ. Χαριζάνης (1996)
- Παθολογία των μελισσών, Βασίλης Λιάκος (1993)
- Διαχείριση μελισσοκομείου, Βασίλης Λιάκος (1995)
- Γύρω από τη γύρη, Θαν.Μπίκος (1987)
- Όλα για το μέλι, Θαν. Μπίκος (1991)
- Πρόπολις, Θαν. Μπίκος (2001)
- Μάνα δεν είναι μόνο μία, Θαν. Μπίκος (1999)
- Ασθένειες των μελισσών, Ευθυμ. Νικολιδάκης (1993)
- Η μελισσοκομία χωρίς δάσκαλο, Ν.Ι. Νικολαΐδης (2000)
- Μελισσοκομία, Pierre Jean Prost – Επιμέλεια Θαν. Μπίκος (1980)
- Μελισσοκομία – Παραγωγή και εκτροφή βασιλισσών, Roger A. Morse – Επιμέλεια, Μετάφραση Θαν. Μπίκος (1981)
- Βασιλικός Πολτός, Irene Stein (1988)
- Οι μέλισσες θεραπεύουν, Roch Domerego – Μετάφραση Ειρήνη Ραζή (2002)
γ) Μελισσοκομικά περιοδικά :
- «Μελισσοκομική Επιθεώρηση»
(Διμηνιαίο περιοδικό)
Τ.Θ. 15, Τ.Κ.575 00, Επανομή
Τηλ/Fax: 23920-91575
- «Μελισσοκομικό Βήμα»
(Διμηνιαίο περιοδικό)
Κούμα 4, Τ.Κ.412 22, Λάρισα
Τηλ:2410-53.33.66 & 54.97.24
Fax: 2410-54.97.25
Παράλληλα κυκλοφορούν και μελισσοκομικά περιοδικά ξένου τύπου, όπως: Bee world, American bee journal , Bee culture, Apiacta , κλπ
δ) Μελισσοκομικές πληροφορίες, γενικές και εξειδικευμένες, μπορούν να δοθούν:
- από το Τμήμα Μελισσοκομίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων
Καπνοκοπτηρίου 6, Τ.Κ.101 76, Αθήνα
Τηλ: 210.212.57.71 & 57.69 &57.62
Fax: 210.82.25.276
- από τις κατά τόπους Δ/νσεις Αγροτικής Ανάπτυξης και Κτηνιατρικής (τοπικοί γεωπόνοι και κτηνίατροι)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Αθηνών, Φειδιππίδου 31, Αμπελόκηποι (τηλ: 210.74.80.545)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Αιτωλοακαρνανίας, Ζάχου Μήλιου 1, Μεσολόγγι (τηλ: 26310-51662)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Αργολίδας, Μπουμπουλίνας 6, Άργος (τηλ: 27520-27376)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Αρκαδίας, Δεληγιάννη 9, Τρίπολη (τηλ: 2710-22.69.67)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Άρτας, Αμβρακίας 7, Άρτα (τηλ: 26810-73761)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Αν. Αττικής, 17ο χλμ. Λεωφ. Μαραθώνος (τηλ: 210.66.66.188)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Δυτ. Αττικής, Ερμού 90, Ελευσίνα (τηλ: 210.55.48.904)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Αχαΐας, Πανεπιστημίου 171, Πάτρα (τηλ:2610-45.39.96)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Βοιωτίας, Ικάρου, Λιβαδειά (τηλ:22610-29797)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Γρεβενών, ΚΕΓΕ, Γρεβενά (τηλ: 24690-84054)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Δράμας, Γ.Μαύρου 2, Δράμα (τηλ: 25210-62208)
Δ/νση Αγρ. Ανάτπυξης Δωδεκανήσου, Πλατεία Δημαρχείου, Ρόδος (τηλ: 22410-55992)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ευβοίας, Παπαναστασίου 10α, Χαλκίδα (τηλ: 22210-22483)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ευρυτανίας, Ιερομνήμονος 10, Καρπενήσι (τηλ: 22370-80248)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ζακύνθου, Ζάκυνθος (τηλ: 26950-49341)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ηλείας, Διοικητήριο, Πύργος (τηλ: 26210-22836)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ημαθίας, Μητροπόλεως 38, Βέροια (τηλ: 23310-28741)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ηρακλείου, Έβανς 60, Ηράκλειο (τηλ: 2810-30.92.12)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Θεσπρωτίας, Διοικητήριο, Ηγουμενίτσα (τηλ: 26650-22896)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Θεσσαλονίκης, Παπαναστασίου 63, Θεσσαλονίκη (τηλ: 2310-92.08.41)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ιωαννίνων, Διοικητήριο, Ιωάννινα (τηλ: 26510-87112)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Καβάλας, Διοικητήριο, Καβάλα (τηλ: 2510-29.14.65)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Καρδίτσας, Φειδίου 6, Καρδίτσα (τηλ: 24410-40255)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Καστοριάς, Διοικητήριο, Καστοριά (τηλ: 24670-29624)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Κέρκυρας, Ι. Θεοτόκη 9η παρ., Κέρκυρα (τηλ: 26610-89182)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Κεφαλληνίας, Διοικητήριο, Αργοστόλι (τηλ: 26710-22225)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Κιλκίς, Διοικητήριο, Κιλκίς (τηλ: 23410-22343)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Κοζάνης, Διοικητήριο, Κοζάνη (τηλ: 24610-67446)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Κορινθίας, Κολιάσου 36, Κόρινθος (τηλ: 27410-83670)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Κυκλάδων, Σύρος (τηλ: 22810-81063)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Λακωνίας, Μενελάου 72, Σπάρτη (τηλ: 27310-23027)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Λάρισας, Διοικητήριο, Λάρισα (τηλ: 2410-59.72.62)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Λασιθίου, Αγ. Νικόλαος (τηλ: 28410-98304)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Λέσβου, Καραντώνη 2, Μυτιλήνη (τηλ: 22510-46664)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Λευκάδας, Στρ. Τσέγιου 9, Λευκάδα (τηλ: 26450-21735)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Μαγνησίας, Διοικητήριο, Βόλος (τηλ: 24210-75216)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Μεσσηνίας – Τριφυλίας, Κυπαρισσία (τηλ: 27610-22530)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Μεσσηνίας, Διοικητήριο, Καλαμάτα (τηλ: 27210-95831)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ξάνθης, Διοικητήριο, Ξάνθη (τηλ: 25410-71133)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Πειραιώς, Καραολή & Δημητρίου 15, Πειραιάς (τηλ: 210-41.77.566)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Πέλλας – Έδεσσα, Διοικητήριο, Έδεσσα (τηλ: 23810-37260)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Πέλλας – Γιαννιτσά, Βενιζέλου 61, Γιαννιτσά (τηλ: 23820-26196)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Πιερίας, 28ης Οκτωβρίου 40 (τηλ: 23510-69114)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Πρέβεζας, Πρέβεζας 28, Πρέβεζα (τηλ: 26820-28930)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ρεθύμνου, Ζαμπελίου 32, Ρέθυμνο (τηλ: 28310-53462)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ροδόπης – Έβρου (ΝΔ Ροδόπης), Δημοκρατίας 1, Κομοτηνή (τηλ: 25310-37756)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ροδόπης – Έβρου (Επ.Β.Έβρου), Ορεστιάδα (τηλ: 25520-23433)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ροδόπης – Έβρου (ΝΔ Β.Έβρου), Καραολή & Δημητρίου 40 (τηλ: 25510-20544)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Σάμου, Σάμος (τηλ: 22730-91422)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Σερρών, Σέρρες (τηλ: 23210-59967)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Τρικάλων, Λαρίσης 31, Τρίκαλα (τηλ: 24310-46305)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Φθιώτιδας, Ελ.Βενιζέλου 1, Λαμία (τηλ: 22310-30941)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Φλώρινας, Διοικητήριο, Φλώρινα (τηλ: 23850-46063)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Φωκίδας, Άμφισσα (τηλ: 22650-28287)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Χαλκιδικής, Πολύγυρος (τηλ: 23710-39270)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Χανίων, Σφακίων 26, Χανιά (τηλ: 28210-28044)
Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Χίου, Πολυτεχνείου 13, Χίος (τηλ: 22710-44269)
- από τα 14 Κέντρα Μελισσοκομίας που εδρεύουν σε αντίστοιχους μελισσοκομικούς φορείς και λειτουργούν στα πλαίσια εφαρμογής του Προγράμματος «βελτίωσης της παραγωγής και εμπορίας του μελιού» (Καν.1221/97) και την ΟΜΣΕ, όπως φαίνονται παρακάτω:
i. Κ.Μ. ΠΑΣΕΓΕΣ : Κηφισίας 16, ΤΚ. 115 26, Αμπελόκηποι (Τηλ: 210-74.88.639)
ii. Κ.Μ. Κεν.Μακεδονίας: 26ο χλμ. Εθν. Οδού Θεσ/κης-Πολυγύρου, ΤΚ.570 06, Βασιλικά Θεσ/κης (Τηλ: 23960-23362 & 23318)
iii. Κ.Μ. Χαλκιδικής : Μελ/κός Συν/σμός Νικήτης, ΤΚ.630 88, Νικήτη (Τηλ: 23750-20111-3)
iv. Κ.Μ. Αν.Μακεδονίας-Θράκης: Αγρ. Μελ/κός Συν/σμός Ν.Έβρου, ΤΚ.685 00 Γεμιστή Φερρών
Έβρου (Τηλ: 25550-88802)
v. Κ.Μ. Δυτ. Μακεδονίας: Μελ/κός Συν/σμός Έδεσσας, Ίωνος Δραγούμη 42, ΤΚ.582 00,Έδεσσα (Τηλ: 23810-20118)
vi. Κ.Μ. Βορείου Αιγαίου: Μελ/κός Συν/σμός Λέσβου, ΤΚ. 811 00 Μυτιλήνη (Τηλ: 22510-44824)
vii. Κ.Μ. Θεσσαλίας: Μελ/κός Συν/σμός Βόλου, Άνθιμου Γαζή 142, ΤΚ.382 21 Βόλος (Τηλ: 24210-32946)
viii. Κ.Μ. Στερεάς Ελλάδας: Μελ/κός Συν/σμός Χαλκίδας, Ηλία Αφεντάκη 52, ΤΚ.341 00 Χαλκίδα (Τηλ: 22210-20507)
ix. Κ.Μ. Ηπείρου & Αιτ/νίας: Μελ/κός Συν/σμός Ν.Αιτ/νίας, Δασκαλοπούλου 45, ΤΚ.301 00 Αγρίνιο (Τηλ: 26410-32604)
x. Κ.Μ. Δυτικής Ελλάδας: Μελ/κός Συν/σμός Πατρών, Θεοδώρου Τριάντη 16, ΤΚ. 263 35 Πάτρα
(Τηλ: 2610-27.75.03)
xi. Κ.Μ. Πελοποννήσου: Μελ/κός Συν/σμός Ν.Αρκαδίας, Δεκάζου 5, ΤΚ.221 00 Τρίπολη (Τηλ: 2710-24.33.52)
xii. Κ.Μ. Κρήτης: Μελ/κός Συν/σμός Ηρακλείου, Λεωφ.62 Μαρτύρων και Ιλιάδος, ΤΚ.715 00 Ηράκλειο (Τηλ: 2810-26.15.63)
xiii. Κ.Μ. Αττικής & Κυκλάδων: Ένωση Αγρ. Συν/σμών Ν.Κυκλάδων, Πύλης 4, ΤΚ.185 31 Πειραιάς (Τηλ: 210-41.23.885 & 41.20.125)
xiv. Κ.Μ. Δωδεκανήσου: Μελ/κός Συν/σμός Καλύμνου, ΤΚ. 852 00 Κάλυμνος (Τηλ: 22430-59188)
xv. ΟΜΣΕ: Κούμα 4, ΤΚ.412 22 Λάρισα (Τηλ: 2410-53.33.66 & 54.97.24)
- από το ηλεκτρονικό δίκτυο Melinet, στη διεύθυνση: www.melinet.gr
- από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων: www.minagric.gr
2. Μελισσοκομικά Εργαστήρια για αποστολή δειγμάτων και αντιμετώπιση ασθενειών των μελισσιών:
α. Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Εργαστήριο Μελισσοκομίας
Ιερά Οδός 75, Τ.Κ.118 55, Αθήνα
Τηλ: 210.52.94.561
β. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Εργαστήριο Μελισσοκομίας
Τ.Κ.540 06-Θεσσαλονίκη
Τηλ: 2310-99.25.32
γ. Ινστιτούτο Λοιμωδών και Παρασιτικών Νόσων Υπ. Αγρ. Ανάπτυξης και Τροφίμων
Νεαπόλεως 25, Τ.Κ.153 41, Αγ. Παρασκευή
Τηλ: 210.63.99.366 & 65.50.947
3. Εργαστήρια για ανάλυση μελιού:
α. Γενικό Χημείο του Κράτους (Τσόχα 16, Τ.Κ.115 21, Αθήνα)
- Χημική Υπηρεσία, Τμήμα Γ΄ (Τηλ: 210.64.79.357)
- Χημική Υπηρεσία, Εργαστήριο Υπολειμμάτων Γεωργικών Φαρμάκων (Τηλ: 210.64.79.308-9)
β. Κέντρο Κτηνιατρικών Ιδρυμάτων Θεσσαλονίκης
26ης Οκτωβρίου 66, Τ.Κ.546 27, Θεσσαλονίκη (Τηλ: 2310-56.60.50)
γ. Κέντρο Κτηνιατρικών Ιδρυμάτων Αθηνών ( Νεαπόλεως 25, Τ.Κ. 153 41, Αγ. Παρασκευή)
- Ινστιτούτο Υγιεινής Τροφίμων, Τμήμα Μελιού (Τηλ: 210.60.10.903)
- Ινστιτούτο Υγιεινής Τροφίμων, Τμήμα Καταλοίπων (Τηλ: 210.60.13.899)
δ. Κτηνιατρικό Εργαστήριο Χανίων
Μάρκου Μπότσαρη 66, Χανιά (Τηλ: 28210-96189)
ε. Ινστιτούτο Τεχνολογίας Γεωργικών Προϊόντων (ΕΘΙΑΓΕ)
Σοφ. Βενιζέλου 1, Λυκόβρυση, Αθήνα (Τηλ: 210.28.45.940)
4. Μελισσοκομικές Οργανώσεις
Στον χώρο της μελισσοκομίας δραστηριοποιούνται οι παρακάτω φορείς:
α) Συνεταιριστικοί φορείς
ΠΑΣΕΓΕΣ
Κηφισίας 16, ΤΚ. 115 26
Αμπελόκηποι
Τηλ: 210-7.75.789 & 77.83.712
Υπάρχουν 2 Κοινοπραξίες Μελισσοκομικών Συνεταιρισμών, οι:
- Κοινοπραξία Μελισσοκομικών Συνεταιρισμών Ελλάδας
«ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑΣ»
26ο χλμ. Εθν. Οδού Θεσσαλονίκης – Πολυγύρου
Τ.Κ. 570 06 , Βασιλικά Θεσσαλονίκης
Τηλ: 23960-23362 & 23318
- Κοινοπραξία Μελισσοκομικών Συνεταιρισμών Κρήτης
ΒΙΟ.ΠΑ. Χανίων
Τηλ: 28210-80150-1
Επίσης υπάρχουν περί τους 80 μελισσοκομικούς συνεταιρισμούς, εκ των οποίων άλλοι είναι μέλη των 2 Κοινοπραξιών και της ΠΑΣΕΓΕΣ και άλλοι όχι.
β) Συνδικαλιστικοί φορείς
- ΟΜΣΕ (Ομοσπονδία Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδας)
Κούμα 4, ΤΚ.412 22 Λάρισα
Τηλ: 2410-53.33.66 & 54.97.24
Η ΟΜΣΕ έχει στη δύναμή της περί τους 70 μελισσοκομικούς συλλόγους.
γ) Ένωση επαγγελματιών μελισσοκόμων Ελλάδος
26ο χλμ. Εθν. Οδού Θεσσαλονίκης – Πολυγύρου
Τ.Κ. 570 06 , Βασιλικά Θεσσαλονίκης
Τηλ: 23960-23362 & 23318
δ) Σύνδεσμος Ελλήνων Τυποποιητών-Συσκευαστών-Εξαγωγέων Μελιού
Αλέξανδρος Πίττας ΑΕΒΕ
Αρκαδίας 18, Περιστέρι
Τηλ: 210-57.51.896-8
5. Μονάδες τυποποίησης μελιού
Υπάρχουν στην Ελλάδα περί τις 20 μονάδες τυποποίησης μελιού. Από αυτές 10 ανήκουν σε Κοινοπραξίες και Συνεταιρισμούς και 10 σε ιδιώτες τυποποιητές.
Η συνολική δυναμικότητά τους ξεπερνάει τους 10.000τον. ετησίως, η δε παραγωγή τους τα τελευταία χρόνια είναι περί τους 5.000τον. ετησίως.
6. Μελισσοκομικό Βιβλιάριο (Απόφαση αριθμ. 370910/14-05-2001)
Αποτελεί τη μελισσοκομική ταυτότητα, ένα πραγματικό εφόδιο με το οποίο πρέπει όλοι, ερασιτέχνες κι επαγγελματίες, να εφοδιαστούν.
Το μελισσοκομικό βιβλιάριο είναι υποχρεωτικό για όσους έχουν στην κατοχή τους τουλάχιστον 10 μελισσοσμήνη (φυσικά πρόσωπα, νομικά πρόσωπα ή Ιδιωτικού Δικαίου) και αποτελεί πλήρη απόδειξη των στοιχείων που αναγράφει.
Αρμόδιες για την έκδοση είναι οι Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις – Δ/νσεις Αγροτικής Ανάπτυξης, οι οποίες χορηγούν στους ενδιαφερόμενους δωρεάν, ενιαίο τύπο βιβλιαρίου για όλη τη Χώρα.
Τα δικαιολογητικά που υποβάλλει ο ενδιαφερόμενος στη Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης του τόπου της μόνιμης κατοικίας του, είναι τα εξής:
- Αίτηση-Δήλωση (υπάρχει υπόδειγμα)
- Υπεύθυνη δήλωση Ν.1599/86 για την ακρίβεια των δηλούμενων στοιχείων
- Δύο πρόσφατες φωτογραφίες
- Αποδεικτικά στοιχεία απόκτησης μελισσοσμηνών
- Βεβαίωση από Μελισσοκομικό Σύλλογο ή ελλείψει αυτού από Αγροτικό Σύλλογο της περιοχής της μόνιμης κατοικίας του, περί κατοχής των μελισσοσμηνών
7. Μελισσοκομικό αυτοκίνητο
Επιτρέπεται η χορήγηση άδειας κυκλοφορίας φορτηγού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης, μικτού βάρους μέχρι 8.000 χιλιογράμμων, στους έχοντες μελισσοκομικές επιχειρήσεις [ΚΥΑ 16954/1248/2000 (ΦΕΚ696/Β΄/2000)].
Ο ενδιαφερόμενος για να αποκτήσει την άδεια κυκλοφορίας του ΦΙΧ αυτοκινήτου μέχρι 8.000 χιλιογράμμων μικτού βάρους, πρέπει :
- να είναι μελισσοκόμος από τριετίας
- να κατέχει μελισσοκομικό βιβλιάριο
- να κατέχει πάνω από 200 μελισσοσμήνη
- να χαρακτηρίζεται κατά κύρια απασχόληση γεωργός, δηλαδή να έχει εισοδήματα και χρόνο απασχόλησης από τη γεωργία πάνω από 50% των συνολικών εισοδημάτων και χρόνου απασχόλησης κάθε επαγγελματικής δραστηριότητας.
Για τη χορήγηση της άδειας κυκλοφορίας από τις αρμόδιες υπηρεσίες Μεταφορών και Επικοινωνιών των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων της χώρας, απαιτείται βεβαίωση της Δ/νσης Αγροτικής Ανάπτυξης, η οποία να βεβαιώνει τα παραπάνω.
Επίσης, σύμφωνα με την ΚΥΑ 32508/2512/2001 άδεια κυκλοφορίας φορτηγού ιδιωτικής χρήσης αυτοκινήτου μικτού βάρους μέχρι 2.500χιλιογράμμων ή 1.300 χιλιογράμμων ωφελίμου φορτίου, δύναται να χορηγηθεί σε κάθε φυσικό πρόσωπο που δεν χαρακτηρίζεται ως κατά κύριο επάγγελμα αγρότης, εφόσον το πρόσωπο αυτό αποκτά και δηλώνει αρμοδίως γεωργικό εισόδημα από οποιαδήποτε γεωργική δραστηριότητα.
Για τη χορήγηση της άδεια κυκλοφορίας από τις αρμόδιες υπηρεσίας Μεταφορών και Επικοινωνιών των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων της χώρας, ο ενδιαφερόμενος πρέπει να:
- προσκομίσει το εκκαθαριστικό σημείωμα του φόρου εισοδήματος του προηγούμενου έτους, από το
οποίο να προκύπτει η δήλωση γεωργικού εισοδήματος
- υποβάλλει υπεύθυνη δήλωση του Ν.1599/86 ότι δεν έχει αποκτήσει αυτοκίνητο της κατηγορίας αυτής
- καταβάλλει ολόκληρη την υπέρ του δημοσίου εισφορά εφάπαξ, όπως ισχύει κάθε φορά.
Δ) ΜΕΤΡΑ – ΚΙΝΗΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ
Το μέλι είναι από τα προϊόντα που δεν εντάσσονται στην Κοινή Οργάνωση Αγοράς (ΚΟΑ)
Τα προγράμματα και μέτρα που εφαρμόζονται και προωθούνται στην μελισσοκομία μπορούν να συνοψισθούν στα εξής:
- βελτίωση της μελισσοκομικής χλωρίδας με τη συμμετοχή μελισσοκομικών φυτών κατά τις
αναδασώσεις και ιδιαίτερα σε περιοχές που έχουν καταστραφεί από πυρκαγιές
- ενημέρωση των καλλιεργητών για τη σωστή χρήση των φυτοφαρμάκων στις καλλιέργειές τους, ώστε
να προστατεύεται η μέλισσα
- οργάνωση εκπαιδεύσεων για την ενημέρωση των μελισσοκόμων τόσο σε επιστημονικά θέματα, όσο
και στην τεχνική των χειρισμών της κυψέλης
- οικονομικές ενισχύσεις για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των διαρθρώσεων στη γεωργία, τα
γνωστά ως σχέδια βελτίωσης
- οικονομικές ενισχύσεις για τη βελτίωση των συνθηκών μεταποίησης και εμπορίας των γεωργικών
προϊόντων
- οικονομικές ενισχύσεις στα πλαίσια του Καν.2019/93, που αφορά ειδικά μέτρα για τα μικρά νησιά του
Αιγαίου Πελάγους
- αναγνώριση Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης και Γεωργικών Ενδείξεων (ΠΟΠ και ΠΓΕ)
ορισμένων τύπων μελιού, στα πλαίσια των Καν.2081/92 και 2082/92 της Ε.Κ.
- Εθνικό πρόγραμμα βελτίωσης της παραγωγής και εμπορίας του μελιού, στα πλαίσια του Καν.1221/97
του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε από τον Καν(ΕΚ)797/2004 του Συμβουλίου και ισχύει για το
πρόγραμμα του έτους 2005 και μετά.
- Δάσωση των γεωργικών εκτάσεων με μελισσοκομικά δέντρα και θάμνους, βάσει του Καν.2080/92 που
θεσπίζει καθεστώς ενισχύσεων για τα δασικά μέτρα στη Γεωργία.
1) Κανονισμός 1221/97, όπως αντικαταστάθηκε από τον 797/2004
Στα πλαίσια του εν λόγω Κανονισμού προβλέπονται ενέργειες που αποσκοπούν:
- στην πληροφόρηση και τεχνική στήριξη των μελισσοκόμων και των ομάδων μελισσοκόμων
- στην καταπολέμηση της βαρρόα
- στον εξορθολογισμό της νομαδικής μελισσοκομίας
- στη στήριξη των εργαστηρίων ανάλυσης των φυσικών και χημικών χαρακτηριστικών του μελιού
- στη συνεργασία με ειδικευμένους οργανισμούς εκτέλεσης προγραμμάτων εφαρμοσμένης έρευνας που αφορούν στην ποιοτική βελτίωση του μελιού και των λοιπών προϊόντων της κυψέλης
- στην ανασύσταση του μελισσοκομικού κεφαλαίου, με ενίσχυση της παραγωγής βελτιωμένων βασιλισσών, αυτοχθόνων φυλών
Αναλυτικότερα οι ενέργειες αυτές περιλαμβάνουν τις εξής επιμέρους δράσεις:
• Πληροφόρηση και τεχνική στήριξη του προγράμματος
α) Λειτουργία των Κέντρων Μελισσοκομίας (ΚΜ)
β) Λειτουργία δικτύου Melinet
γ) Πραγματοποίηση ταχύρυθμων εκπαιδεύσεων μελισσοκόμων και στελεχών των ΚΜ
δ) Έκδοση εντύπων μελισσοκομικού περιεχομένου
ε) Ενίσχυση των Μελισσοκομικών Οργανώσεων για την προμήθεια μελισσοκομικού εξοπλισμού
κοινής χρήσης
• Καταπολέμηση της βαρρόα
α) Επιδότηση των μελισσοκόμων (μέχρι 100%) για την αγορά εγκεκριμένων φαρμάκων αντιμετώπισης της βαρρόα.
β) Επιδότηση των μελισσοκόμων για την αντικατάσταση των παλαιών και φθαρμένων κυψελών με νέες, που θα διαθέτουν ειδικές κινητές βάσεις, οι οποίες θα βελτιώνουν τις συνθήκες διαβίωσης των μελισσών, ενισχύοντας την ανθεκτικότητά τους απέναντι στη βαρρόα.
• Εξορθολογισμός της νομαδικής μελισσοκομίας
α) Επιχορήγηση των Μελισσοκομικών Οργανώσεων για την προμήθεια και φύτευση μελισσοκομικών φυτών με σκοπό τον εμπλουτισμό της μελισσοκομικής χλωρίδας.
β) Επιδότηση των μελισσοκόμων για την αντικατάσταση των παλαιών και φθαρμένων κυψελών με νέες, προς διευκόλυνση των μετακινήσεων, ώστε να γίνεται ορθολογική εκμετάλλευση της ανθοφορίας και της μελιτοφορίας.
• Στήριξη των εργαστηρίων ανάλυσης των φυσικών και χημικών χαρακτηριστικών του μελιού
α) Ενισχύεται μέχρι το 100% των δαπανών ανάλυσης δειγμάτων μελιού Μελισσοκομικών Συνεταιριστικών Οργανώσεων και μεμονωμένων μελισσοκόμων που διαθέτουν μέλι σε εμπορία.
β) Επιχορηγείται μέχρι το 100% της δαπάνης απασχόλησης επιστημονικού προσωπικού για τη λειτουργία εργαστηρίων Δευτεροβάθμιων Οργανώσεων Μελισσοκομικών Συνεταιρισμών (Ενώσεις, Κοινοπραξίες).
• Έρευνα για την ποιότητα του μελιού και των λοιπών προϊόντων της κυψέλης
Επιχορηγείται μέχρι το 100% των δαπανών ερευνητικών προγραμμάτων που αφορούν:
α) Έρευνα των παραγόντων που επηρεάζουν την παραγωγικότητα των μελισσοκομικών εκμεταλλεύσεων
β) Έρευνα παραγόντων που επηρεάζουν την αύξηση της παραγωγής των μελισσοσμηνών.
γ) Έρευνα παραγόντων που επηρεάζουν τα λοιπά προϊόντα της κυψέλης
δ) Δικαιούχοι:. Πανεπιστήμια, Ερευνητικά Ιδρύματα, Δημόσιοι και Ιδιωτικοί φορείς, σε συνεργασία με Μελισσοκομικές Οργανώσεις
• Ανασύσταση του μελισσοκομικού κεφαλαίου
Επιχορήγηση των μελισσοκόμων μέχρι το 100% για την αγορά αυτόχθονων βασιλισσών.
2) Κανονισμός 2019/93 για τα μικρά νησιά του Αιγαίου Πελάγους
Ενισχύονται οι Ενώσεις Μελισσοκόμων που βρίσκονται στα μικρά νησιά του Αιγαίου Πελάγους για την παραγωγή μελιού ειδικής ποιότητας (θυμαρίσιο). Σύμφωνα με τον εν λόγω Κανονισμό, σε αυτήν την κατηγορία νησιών υπάγονται όλα εκείνα τα νησιά του Αιγαίου Πελάγους με πληθυσμό μέχρι 100.000 κατοίκους. Οι Ενώσεις Μελισσοκόμων προκειμένου να τύχουν ενίσχυσης μέσω του Κανονισμού αυτού, υποχρεούνται στην υποβολή και υλοποίηση προγραμμάτων πρωτοβουλιών για τη βελτίωση των όρων εμπορίας και προώθησης του μελιού ποιότητας. Η ενίσχυση ανέρχεται σε 12€ ανά κυψέλη και μέχρι 100.000 κυψέλες.
3) ΝΕΟΙ ΑΓΡΟΤΕΣ (Γ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης 2000-2006 ΚΥΑ αριθμ. 2342/262439/23-03-2005)
Αν κάποιος ενδιαφέρεται να ασχοληθεί με τη μελισσοκομία και πληροί τις παρακάτω προϋποθέσεις:
- είναι ενήλικο άτομο και δεν έχει υπερβεί το 40ο έτος της ηλικίας του
- εγκαθίσταται ως γεωργός για πρώτη φορά σε γεωργική εκμετάλλευση και μάλιστα με την ιδιότητα του αρχηγού της
-είναι μόνιμος κάτοικος : ορεινού ή μειονεκτικού Δημοτικού ή κοινοτικού διαμερίσματος ή
δημοτικού ή κοινοτικού διαμερίσματος κανονικής περιοχής με
πληθυσμό έως 50.000 κατοίκους, με εξαίρεση αυτά του Ν. Αττικής, πλην
της τέως επαρχίας Τροιζηνίας και των νήσων Κυθήρων, Αντικυθήρων,
Πόρου, Σπετσών και Ύδρας
- είναι Έλληνας υπήκοος ή υπήκοος Κράτους-Μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης
- έχει εκπληρώσει τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις ή έχει απαλλαγεί νόμιμα από αυτές
- το οικογενειακό εξωγεωργικό του εισόδημα (υποψήφιου, συζύγου και ανηλίκων τέκνων) δεν υπερβαίνει το 50% του εισοδήματος αναφοράς
- δεν συνταξιοδοτείται άμεσα από οποιοδήποτε ταμείο
μπορεί να ενταχθεί στο πρόγραμμα των Νέων Αγροτών, που αποσκοπεί στην προσέλκυση και μόνιμη εγκατάσταση νέων αγροτών στην ύπαιθρο.
Επιπλέον, κάθε νέος γεωργός που θα κριθεί δικαιούχος του καθεστώτος ενισχύσεων, αναλαμβάνει την υποχρέωση για διάστημα τουλάχιστον δέκα (10) ετών από την ημερομηνία ένταξής του, να :
- τηρεί τουλάχιστον απλοποιημένη λογιστική για την παρακολούθηση των παραγωγικών και οικονομικών στοιχείων της εκμετάλλευσής του από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης ένταξης στο πρόγραμμα
- παραμείνει στον τόπο της μόνιμης κατοικίας του
- μην εμπλακεί σε ενέργειες που έχουν σχέση με κατοχή, εμπορία, διάθεση ναρκωτικών ουσιών, ζωοκλοπή, καταστροφή του περιβάλλοντος και απάτη σε βάρος του Δημοσίου
- υποβάλλει κάθε έτος στον φορέα παρακολούθησης τα δικαιολογητικά που θα ζητούνται για την πιστοποίηση της τήρησης των συμβατικών μακροχρόνιων υποχρεώσεων (φορολογικές δηλώσεις και εκκαθαριστικά, κλπ)
- δέχεται και διευκολύνει τους ελέγχους που πραγματοποιούν Εθνικά και Κοινοτικά Όργανα για τη διαπίστωση της τήρησης της Εθνικής και Κοινοτικής νομοθεσίας
- υποβάλλει κάθε έτος στην αρμόδια ΔΟΥ φορολογική δήλωση τουλάχιστον από την ένταξή του στο πρόγραμμα
- διατηρήσει τουλάχιστον το επίπεδο οικονομικής βιωσιμότητας της εκμετάλλευσής του, για το οποίο ενισχύθηκε, από την ημερομηνία επίτευξης του δεσμευτικού στόχου
- διατηρήσει τουλάχιστον την ιδιότητα του μερικής απασχόλησης αγρότη και αρχηγού της εκμετάλλευσης, δηλαδή να αντλεί τουλάχιστον το 25% του εισοδήματός του από γεωργικές δραστηριότητες και παράλληλα να μην αφιερώνει για δραστηριότητες εκτός της εκμετάλλευσής του χρόνο μεγαλύτερο του 50% της συνολικής του απασχόληση, από το πέρας της ανώτατης προθεσμίας ή της ανώτατης ημερομηνίας επίτευξης των δεσμευτικών στόχων
Στο πρόγραμμα αυτό περιλαμβάνονται οι ακόλουθες δράσεις :
o η οικονομική ενίσχυση (πριμοδότηση) της πρώτης εγκατάστασης νέων αγροτών, υπό τη μορφή άμεσης επιχορήγησης, η οποία καταβάλλεται σε δύο (2) ισόποσες δόσεις. Η πρώτη δόση χορηγείται άμεσα και εφόσον ο δικαιούχος κάνει αποδεκτή την απόφαση ένταξής του, ενώ η δεύτερη δόση δύναται να χορηγηθεί από το επόμενο έτος της ένταξής του, και εφόσον ο δικαιούχος αποκτήσει τις προϋποθέσεις και του δεσμευτικούς στόχους του σχεδίου δράσης,, όπως αυτοί προσδιορίζονται κατά μεμονωμένο δικαιούχο στην απόφαση ένταξης.
Το ανώτατο ύψος της παρεχόμενης ενίσχυσης διαφοροποιείται ανάλογα με την περιοχή του τόπου της μόνιμης κατοικίας του δικαιούχου και ανέρχεται, κατά κατηγορία περιοχής, στα ακόλουθα ποσά:
- ορεινές περιοχές : μέχρι 25.000 Ευρώ
- μειονεκτικές περιοχές : μέχρι 20.000 Ευρώ
- κανονικές περιοχές : μέχρι 15.000 Ευρώ
o η χορήγηση χαμηλότοκου δανείου για την αντιμετώπιση των δαπανών που ενδεχομένως προκύψουν κατά την πρώτη εγκατάσταση, για την κανονική λειτουργία της εκμετάλλευσης και κυρίως για την προσαρμογή της εκμετάλλευσης στα κριτήρια της οικονομικής βιωσιμότητας, της προστασίας του περιβάλλοντος, της υγιεινής και καλής διαβίωσης των ζώων, κλπ. Σημειώνεται πως το ποσό αυτό του δανείου δεν προορίζεται για την υλοποίηση επενδύσεων Σχεδίου Βελτίωσης.
Η εν λόγω ενίσχυση χορηγείται με τη μορφή επιδότησης επιτοκίου των δανείων που συνάπτουν οι ενδιαφερόμενοι με οποιοδήποτε πιστωτικό ίδρυμα και σύμφωνα με τους ακόλουθους όρους:
- διάρκεια επιδότησης : μέχρι έξι (6) έτη
- ποσοστά ενίσχυσης επιτοκίου: μέχρι 80% για ορεινές και μειονεκτικές περιοχές
μέχρι 60% για τις λοιπές περιοχές
- η κεφαλαιοποιημένη αξία της συνολικής ενίσχυσης δεν υπερβαίνει τα 10.000 Ευρώ
Οι ενδιαφερόμενοι, προκειμένου να ενταχθούν στο καθεστώς των Νέων Αγροτών, θα πρέπει:
- να παραλάβουν τα έντυπα συμμετοχής (πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, οδηγός εφαρμογής, φάκελος υποψηφιότητας) από:
• τον Δήμο/Κοινότητα του τόπου μόνιμης κατοικίας τους
• τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση – Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης
• την Περιφερειακή Δ/νση Γεωργικής Ανάπτυξης
• το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ( Λεωφ. Καβάλας 54–56, Αθήνα –πίσω από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών- τηλ: 210.52.75.238, 210.52.75.239 & 210.52.75.240)
• τον διαδικτυακό τόπο του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων : www.minagric.gr
• να συμπληρώσουν και να υποβάλλουν στην οικεία Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης φάκελο υποψηφιότητας
κι αφού λάβουν γνώση της προκήρυξης, πληρούν τις προϋποθέσεις κι επιθυμούν να ενταχθούν στο καθεστώς, θα πρέπει να υποβάλουν φάκελο υποψηφιότητας σε τρία (3) αντίγραφα (ένα πρωτότυπο και δύο αντίγραφα με όλα τα δικαιολογητικά) είτε απευθείας, είτε μέσω των Γραφείων Γεωργικής Ανάπτυξης, στη Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης του τόπου της μόνιμης κατοικίας του και πάντα εντός των προθεσμιών που προβλέπονται κάθε φορά.
Περαιτέρω πληροφορίες για την εφαρμογή του εν λόγω Μέτρου, μπορεί να πάρει ο υποψήφιος-ενδιαφερόμενος από την Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης του τόπου μόνιμης κατοικίας του, καθώς και από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων: www.minagric.gr.
4) Σχέδια Βελτίωσης (Γ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης 2000-2006 Απόφαση αριθμ.532/2003)
Επενδύσεις που ενισχύονται
Δικαιούχοι υποβολής σχεδίων βελτίωσης είναι οι μελισσοκόμοι (φυσικά πρόσωπα) αλλά και νομικά πρόσωπα (με κύρια δραστηριότητα την άσκηση της μελισσοκομίας), καθώς και συνεργαζόμενες εκμεταλλεύσεις.
Ενδεικτικά, επενδύσεις που μπορούν να ενισχυθούν στα πλαίσια ενός Σχεδίου Βελτίωσης είναι:
- αύξηση του ζωικού τους κεφαλαίου
- κατασκευή αποθήκης και εργαστηρίου
- αγορά μηχανολογικού εξοπλισμού, κλπ
Η οικονομική ενίσχυση υπολογίζεται σαν ποσοστό (από 40% έως 70%) του συνολικού κόστους της επένδυσης, το οποίο ενδεικτικά για τα Σχέδια Βελτίωσης μπορεί να φθάσει τα 225.000€ ανά εκμετάλλευση φυσικού προσώπου και τα 600.000€ ανά εκμετάλλευση Νομικού προσώπου.
Η οικονομική ενίσχυση καταβάλλεται εξ ολοκλήρου στο Δικαιούχο χωρίς καμία παρακράτηση.
Τα σχέδια βελτίωσης κατατίθενται στις Δ/νσεις Αγροτικής Ανάπτυξης του τόπου μόνιμης κατοικίας του ενδιαφερομένου, από τις οποίες δίνονται και οι απαραίτητες διευκρινήσεις, λεπτομέρειες, κλπ Επίσης πληροφορίες δίνονται και μέσω της ιστοσελίδας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων: www.minagric.gr
5) Επενδύσεις στη μεταποίηση – εμπορία γεωργικών προϊόντων (Γ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης
Απόφαση αριθμ. 450/2001, όπως τροποποιήθηκε από την αριθμ.234/262437)
Φυσικά πρόσωπα, επιχειρήσεις, αγροτικοί συνεταιρισμοί κλπ που επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν στον τομέα της δευτερογενούς παραγωγής, μπορούν να ενισχυθούν μέχρι ποσοστού 50% (και μέχρι 65% στα μικρά νησιά του Αιγαίου Πελάγους) της δαπάνης για:
- Εκσυγχρονισμό-επέκταση και ίδρυση νέων μονάδων παραγωγής προϊόντων διατροφής-υγιεινής διατροφής με βάση το μέλι και άλλα προϊόντα της κυψέλης (Δράση 4.1)
- Εκσυγχρονισμό-επέκταση με ή χωρίς μετεγκατάσταση υφισταμένων μονάδων τυποποίησης-επεξεργασίας-μεταποίησης μελιού και λοιπών προϊόντων κυψέλης (Δράση 4.2)
- Ίδρυση νέων μονάδων τυποποίησης-επεξεργασίας-μεταποίησης μελιού και λοιπών προϊόντων κυψέλης (Δράση 4.3)
- Ίδρυση – εκσυγχρονισμός – επέκταση – μετεγκατάσταση μονάδων για παραγωγή σακχαρωδών προϊόντων με βάση το μέλι, snacks, κλπ (Δράση 4.4)
Οι φορείς που ενδιαφέρονται να εντάξουν επενδυτικά σχέδια στα πλαίσια της εν λόγω απόφασης, πρέπει να απευθύνονται στις Δ/νσεις Αγροτικής Ανάπτυξης που ανήκουν, οι οποίες διαθέτουν καταλόγους με ιδιώτες γεωτεχνικούς που συντάσσουν τέτοιου είδους επενδυτικά σχέδια.
Αρμόδια αρχή για την παραλαβή των αιτήσεων είναι η Διεύθυνση Προγραμματισμού και Γεωργικών Διαρθρώσεων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κεντρική Υπηρεσία. Οι φορείς που ενδιαφέρονται να εντάξουν επενδυτικά σχέδια στα πλαίσια της παρούσας, υποβάλλουν αίτηση – μελέτη σε τέσσερα (4) αντίγραφα, ως εξής:
- Στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κεντρική Υπηρεσία
Στη Δ/νση Προγραμματισμού και Γεωργικών Διαρθρώσεων, Τμήμα Δημοσίων και Ιδιωτικών Επενδύσεων, σε ένα (1) αντίγραφο, του οποίο το πρωτόκολλο είναι το μόνο που λαμβάνεται υπόψη για εμπρόθεσμη υποβολή του σχεδίου και τη σειρά προτεραιότητας, όπου αυτή εφαρμόζεται, καθώς και ένα πλήρες αντίγραφο σε ηλεκτρονική μορφή (cd-rom για περιβάλλον windows ’95 ή ’98, κείμενα σε word, πίνακες σε excel, χρονοδιαγράμματα υλοποίησης σε project)
Στην αρμόδια «κάθετη» ή οριζόντια καθ’ύλην Υπηρεσία του Υπουργείου που ανήκει ο τομέας του επενδυτικού σχεδίου, σε ένα (1) αντίγραφο
Στην Δ/νση Χωροταξίας και Περιβάλλοντος του Υπουργείου, σε ένα (1) αντίγραφο
- Στη Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, στην περιοχή της οποίας πρόκειται να πραγματοποιηθεί η επένδυση, σε ένα (1) αντίγραφο.
Η αίτηση που υποβάλλει ο ενδιαφερόμενος έχει την μορφή ολοκληρωμένης τεχνικοοικονομικής μελέτης, είναι δακτυλογραφημένη σε μέγεθος Α4 και σε ντοσιέ (κλασέρ).
Οι φορείς μπορούν να υποβάλλουν τις αιτήσεις – μελέτες τους, μετά από πρόσκληση που δημοσιεύεται 15 ημέρες πριν την έναρξη κάθε περιόδου σε τρεις τουλάχιστον εφημερίδες πανελλαδικής κυκλοφορίας και κοινοποιείται στις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις και στις Περιφέρειες.
Σημειώνεται ότι, στην περίπτωση που ο ενδιαφερόμενος υποβάλλει ταυτόχρονα, είτε ξεχωριστά, είτε στην ίδια μελέτη, είτε σχεδόν ταυτόχρονα, περισσότερα του ενός επενδυτικά σχέδια που αναφέρονται σε ίδιες ή διαφορετικές δραστηριότητες και αφορούν μία ή και περισσότερες περιοχές, δεν θα τυγχάνουν όλα προτεραιότητας και ο φορέας θα καλείται να επιλέξει εκείνο το οποίο κρίνει ως απαραίτητο να υλοποιηθεί, ιεραρχώντας τις ανάγκες του.
Περαιτέρω πληροφορίες για την εφαρμογή του εν λόγω Μέτρου, μπορεί να πάρει ο υποψήφιος-ενδιαφερόμενος από την Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης του τόπου μόνιμης κατοικίας του, από την Δ/νση Προγραμματισμού και Γεωργικών Διαρθρώσεων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (Αχαρνών 5, Τηλ: 210.212.43.23 και 210.212.43.24), καθώς και μέσω της ιστοσελίδας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων: www.minagric.gr
Ε. ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ
- Για το μέλι :
α) Κοινοτική νομοθεσία
• Καν(ΕΚ)797/2004 «για την βελτίωση της παραγωγής και εμπορίας του μελιού»
• Καν(ΕΚ)2019/93 «για τα μικρά νησιά του Αιγαίου Πελάγους»
• Καν(ΕΚ)1257/1999 «για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης»
• Απόφαση 2003/4623/ΕΚ της Επιτροπής σχετικά με τους «όρους υγειονομικού ελέγχου και πιστοποίησης για τις εισαγωγές μελισσών από ορισμένες τρίτες χώρες και για την κατάργηση της απόφασης 2000/462/ΕΚ της Επιτροπής
• Οδηγία 2000/13/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου «για προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με την επισήμανση, την παρουσίαση και τη διαφήμιση των τροφίμων»
• Οδηγία 2001/110/ΕΚ του Συμβουλίου για το μέλι που εναρμονίστηκε με την αριθμ.68/2002 απόφαση του Υπ. Οικονομίας και Οικονομικών
• Καν(ΕΟΚ)2081/92 του Συμβουλίου «για την προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων και των ονομασιών προέλευσης των γεωργικών προϊόντων και των τροφίμων»
• Καν(ΕΚ)1804/99 του Συμβουλίου «για τη βιολογική μελισσοκομία»
• Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1282/2002 της Επιτροπής, για την τροποποίηση των παραρτημάτων της οδηγίας 92/65/ΕΟΚ του Συμβουλίου, που καθορίζει τους όρους υγειονομικού ελέγχου που διέπουν το εμπόριο και τις εισαγωγές στην Κοινότητα ζώων, σπέρματος, ωαρίων και εμβρύων που δεν υπόκεινται, όσον αφορά τους όρους υγειονομικού ελέγχου, στις ειδικές κοινοτικές ρυθμίσεις που αναφέρονται στο τμήμα Ι του παραρτήματος Α της οδηγίας 90/425/ΕΟΚ
β) Εθνική νομοθεσία
• Νόμος 4856/1930 (ΦΕΚ 316/16-09-1930 Α΄) «Περί μέτρων προς ενίσχυση της γεωργικής παραγωγής και ειδικών κλάδων αυτής»
• Νόμος 6238/1934 (ΦΕΚ 265/14-08-1934 Α΄) «Περί βελτίωσης της μελισσοκομίας»
• ΠΔ 190/1981 (ΦΕΚ 54/Α΄/04-03-1981) περί «χορηγήσεως αδείας εγκαταστάσεως ποιμνιοστασίων, πτηνοτροφείων ή άλλων συναφών εγκαταστάσεων ως και μελισσοκομείων εντός δημοσίων δασών ή δασικών εκτάσεων»
• Νόμος 3208/2003 (ΦΕΚ 303/2003 Τεύχος Α΄)
Στα πλαίσια του εν λόγω νόμου, στο άρθρο 19 παρ.13 προβλέπεται η έκδοση κοινής υπουργικής απόφασης των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών, Εσωτερικών-Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Περιβάλλοντος-Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και Γεωργίας, με την οποία θα ρυθμιστεί η τοποθέτηση των μελισσοσμηνών.
Μέχρι να εκδοθεί η παραπάνω απόφαση ισχύουν οι Ν.4856/1930 και Ν.6238/1934 και το ΠΔ 190/ 1981.
• Β.Δ. 657/1963 (ΦΕΚ 191/Α΄/02-11-1963) «Περί απαγορεύσεως κοπής και εκριζώσεως μελισσοτροφικών φυτών»
• Νόμος 1959/1991 (ΦΕΚ 123/Α΄/1991) «για τις οδικές μεταφορές, τις επικοινωνίες και άλλες διατάξεις»
• ΚΥΑ 32508/2512/2001 (ΦΕΚ 664/Β΄/2001) περί «ταξινόμησης ΦΙΧ αυτοκινήτων σε μη κατά κύριο επάγγελμα αγρότες»
• Απόφαση 29542/5347/1991 (ΦΕΚ 707/Β΄/1991) περί «χορήγησης αδειών κυκλοφορίας ΦΙΧ αυτοκινήτων σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.1959/91»
• ΚΥΑ 16954/1248/2000 (ΦΕΚ 696/Β΄/2000) περί «ταξινόμησης ΦΙΧ αυτοκινήτων μέχρι 8 τόννους σε μελισσοκόμους»
• Π.Δ. 184/96 (ΦΕΚ 137/Α΄/1996) περί « όρων υγιεινομικού ελέγχου που διέπουν το εμπόριο και τις εισαγωγές ζώων, σπέρματος, ωαρίων και εμβρύων, σε συμμόρφωση προς την οδηγία 92/65/ΕΟΚ του Συμβουλίου και εκτέλεση της 95/176/ΕΟΚ Απόφασης της Επιτροπής»
• Νόμος 721/1977 (ΦΕΚ 298/Α΄/07-10-1977) «Περί εγκρίσεως κυκλοφορίας και ελέγχου των γεωργικών φαρμάκων ως και ρυθμίσεις συναφών θεμάτων», όπως τροποποιήθηκε από τον Ν.2538/1997 (ΦΕΚ 242/Α΄/1997) και ισχύει
• Απόφαση 282282/23-12-2003 (ΦΕΚ 1963/Β΄/31-12-2003) περί «είσπραξης της ειδικής ασφαλιστικής εισφοράς υπέρ του Οργανισμού Ελληνικών Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΕΛΓΑ) των κτηνοτρόφων, μέσω της δήλωσης εκτροφής και χορήγηση σε αυτούς της ασφαλιστικής ενημερότητας
• Απόφαση 127/2004 (ΦΕΚ 239/Β΄/2005) περί «ταυτοποίησης αμιγών Ελληνικών μελιών πεύκου, ελάτης, καστανιάς, ερείκης, θυμαριού, πορτοκαλιάς, βαμβακιού, ηλίανθου»
ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ
Είναι ο κτηνοτροφικός κλάδος που ασχολείται με τη φροντίδα και τη διαχείριση των αποικιών των μελισσών. Εκτρέφονται για το μέλι και τα άλλα προϊόντα που παράγουν, για την επικονιαστική τους δράση στα καλλιεργούμενα φυτά ή ως ευχάριστη ερασιτεχνική απασχόληση.
Από τους προϊστορικούς χρόνους οι άνθρωποι ήξεραν να παίρνουν το μέλι και να το χρησιμοποιούν στη διατροφή τους. Επί πολλούς αιώνες το μέλι ήταν η μόνη γνωστή γλυκαντική ουσία. Οι Θεοί του Ολύμπου τρέφονταν με νέκταρ και αμβροσία. Ο Ησίοδος και ο Πίνδαρος αναφέρουν ότι ο Αρισταίος, γιος του Απόλλωνα και της Κυρήνης. ήταν ο εισηγητής της καλλιέργειας των μελισσών, του σταφυλιού και της ελιάς, ο προστάτης των βοσκών και των κυνηγών, θεράποντας της ιατρικής και της μαντικής. Ο Αρισταίος είχε γίνει αθάνατος, επειδή η Γη και οι Ώρες, στις οποίες τον είχε παραδώσει ο Απόλλωνας, τον έτρεφαν με αμβροσία.
melisa.jpg (64293 bytes)Η μέλισσα που εξημερώθηκε από τον άνθρωπο ανήκει στο γένος Apis (είδος Apis mellifica). Παλαιότερα οι μέλισσες εκτρέφονταν σε κοφίνια διάφορων τύπων, σε ξύλινα κιβώτια, σε πήλινα δοχεία, σε κοίλους κορμούς δέντρων κλπ. Ο μελισσοκόμος έπαιρνε απλώς μερικές κηρήθρες, τις συνέθλιβε και αποκτούσε ένα προϊόν μέτριας ποιότητας. Η ανακάλυψη της κυψέλης με τα κινητά πλαίσια καθώς και της λεγόμενης τεχνητής κηρήθρας, που εφαρμόζεται στα πλαίσια, επέφερε μεγάλες αλλαγές: οικονομία σε μέλι, κερί και εργασία εκ μέρους του σμήνους, άνεση στην επίβλεψη της ζωής της αποικίας, καταπολέμηση των ασθενειών και, επίσης, περιορισμό της δημιουργίας κηφηνοκελλιών στον απαραίτητο για την επιβίωση του μελισσιού αριθμό.
Μεγάλη σημασία για την επιτυχία μιας μελισσοκομικής επιχείρησης έχει η περιοχή όπου είναι εγκατεστημένη. Ιδανική θεωρείται η περιοχή με άφθονη και συνεχή ανθοφορία την άνοιξη, ώστε να αναπτυχθεί κανονικά ο γόνος, άφθονη ανθοφορία το καλοκαίρι εκλεκτών μελισσοκομικών φυτών, ώστε να εξασφαλιστεί πλούσια σοδειά άριστου μελιού και καλή ανθοφορία το φθινόπωρο, ώστε να ανανεωθεί ο πληθυσμός των σμηνών και να αποταμιευθεί αρκετή τροφή για τους χειμερινούς μήνες. Ουσιαστικά είναι λίγα τα βασικά φυτά νεκταροέκκρισης ή μελιτωμάτων που καθορίζουν τις ποιοτικές κατηγορίες του μελιού που θα τρυγήσει ο μελισσοκόμος.
Η Λακωνία είναι τόπος πλούσιος σε αυτοφυή φυτά, όπως θυμάρι, θρούμπι, φασκόμηλο, βάτο, τσάι, μέντα, λεβάντα, ρίγανη, ρείκι ανοιξιάτικο και φθινοπωρινό (τσάρο), έλαιο, καστανιά στον Πάρνωνα, πεύκο, ακακίες, κουμαριά, ευκάλυπτος και βέβαια τα καλλιεργούμενα εσπεριδοειδή, των οποίων όμως η αξιοποίηση δεν μπορεί να είναι πάντα πλήρης, γιατί την εποχή της ανθοφορίας τους τα μελίσσια δεν είναι αρκετά δυνατά. Επίσης την ίδια εποχή υπάρχει και το πρόβλημα των ψεκασμών, γι' αυτό και είναι απαραίτητη η συνεργασία μεταξύ μελισσοκόμων και καλλιεργητών.
Στις μέρες μας δεν νοείται επαγγελματική αλλά ακόμα και ερασιτεχνική μελισσοκομία χωρίς αναγκαστικό κυνήγι των ανθοφοριών, δηλαδή χωρίς μεταφορές. Ένα διαχρονικό σχήμα της διαδοχής των παραγωγών που ισχύει και στο νομό μας είναι το εξής:
melissa5.jpg (46957 bytes)Αρχίζουμε από τον Απρίλη με το μέλι της πορτοκαλιάς
Μάιο - Ιούνιο, έχουμε το ελατίσιο
Ιούνιο - Ιούλιο, το θυμαρίσιο
Ιούλιο - Αύγουστο, μέλι από όλα σχεδόν τα λουλούδια
Αύγουστο - Οκτώβριο, μέλι από πεύκο
Οκτώβριο - Νοέμβριο, μέλι από ρείκι
Το θυμαρίσιο καταγράφεται ως ιδιαίτερη κατηγορία, λόγω των ξεχωριστών και έντονων αρωματικών και γευστικών χαρακτηριστικών και έχει την πρώτη ζήτηση, γιατί, αν αναμιχθεί ακόμα και σε μικρές ποσότητες (5%) με άλλο τύπο μελιού, επηρεάζει καθοριστικά το άρωμά του. Παραγωγή θυμαρίσιου μελιού έχουμε στη Μάνη, το οποίο όμως διατίθεται από τους παραγωγούς χωρίς καμιά ιδιαίτερη προβολή και αξίωση για υψηλότερες τιμές. Οι πυρκαγιές του περασμένου καλοκαιριού κατέκαψαν το 70% περίπου των περιοχών που έδιναν θυμάρι. Το θυμάρι είναι πολυετής θάμνος και η εμφάνισή του μετά τις πυρκαγιές καθυστερεί πολύ έναντι των υπολοίπων, όπως π.χ. του φασκόμηλου που εξαπλώνεται γρήγορα τον επόμενο χρόνο.
Επομένως, η απώλεια της μελισσοβοσκής αυτής οδηγεί τους μελισσοκόμους προς το φασκόμηλο και τη γενική ανθοφορία. Το μέλι από έλαιο δεν θεωρείται σταθερή ετήσια παραγωγή και προέρχεται κυρίως από τον Πάρνωνα. Τα πέντε τελευταία χρόνια, οι καιρικές συνθήκες (πολλή ζέστη, έντονες βροχές) δεν διευκόλυναν τη συλλογή του. Έτσι η κύρια ποσότητα του παραγόμενου μελιού προέρχεται από τα άνθη και, κυρίως στην κοιλάδα του Ευρώτα, από τα εσπεριδοειδή. Μια συνηθισμένη στρατηγική των μελισσοκόμων είναι η φυσική ανάμιξη για την επίτευξη καλύτερης ποιότητας Έτσι έχουμε μέλι ανάμικτο από δύο διαδοχικές ανθοφορίες, όπως π.χ. έλαιο-θυμάρι, θυμάρι-λουλούδι, λουλούδι-πεύκο, πεύκο-ρείκι, καθώς και έλαιο-λουλούδι.
Εκείνο όμως που έχει σημασία για την αξία του μελιού είναι η αγνότητά του και η μη κακοποίησή του με οποιονδήποτε τρόπο, όποια και αν είναι η προέλευσή του.
ΠΡΟΪΟΝΤΑ
Μέλι: Σύμφωνα με το F.A.O. (διεθνή Οργανισμό Γεωργίας και Τροφίμων), ως μέλι ορίζεται το γλυκό προϊόν-τρόφιμο που παράγουν οι μέλισσες όταν συλλέγουν νέκταρ ή άλλους φυσικούς χυμούς από ζωντανά μέρη φυτών ή εκκρίσεις εντόμων, το μεταφέρουν στην κυψέλη τους, το εμπλουτίζουν με δικές τους ουσίες που συντελούν στη μετατροπή του, το αποθηκεύουν στις κηρήθρες τους όπου το ωριμάζουν και στη συνέχεια το σφραγίζουν στεγανοποιώντας το.
Η πιο συχνή χρήση του μελιού είναι στο τραπέζι κάθε οικογένειας, είτε όπως έχει, είτε ως υλικό κάποιας συνταγής. Το μέλι χρησιμοποιείται επίσης στη ζαχαροπλαστική, στη φαρμακευτική για την παρασκευή διαφόρων σκευασμάτων, όπως αντιβηχικά σιρόπια κ.ά. Η παραγωγή μελιού στη Λακωνία κυμαίνεται ετησίως στους 200 τόνους. Περίπου το 1/4 της παραγωγής προέρχεται από την περιοχή του δήμου Οιτύλου στη Μάνη.
Κερί: Στις περισσότερες περιοχές το κερί αποτελεί παραπροϊόν της μελισσοκομίας. Η παραλαβή του γίνεται την εποχή του τρυγητού. Η πρώτη ύλη θερμαίνεται στους 630 C, οπότε το κερί λιώνει και ανεβαίνει στην επιφάνεια, από όπου και λαμβάνεται, ψύχεται, σκληραίνει και υφίσταται περαιτέρω επεξεργασία για να χρησιμοποιηθεί πάλι στη μελισσοκομία στην παραγωγή κεριών ποιότητας, καλλυντικών, στη γεωργία, στην τέχνη και στη βιομηχανία.
Γύρη: Σε μια μεγάλη κυψέλη συσσωρεύονται ετησίως 25-30 κιλά γύρης, ποσότητα μεγαλύτερη από αυτή που χρειάζεται το σμήνος. Το 1/10 περίπου αυτής της ποσότητας αφαιρείται και χρησιμοποιείται από τον άνθρωπο γιατί έχει σημαντικές διαιτητικές και φαρμακευτικές ιδιότητες.
Βασιλικός πολτός: Αποτελεί τη μοναδική τροφή των προνυμφών της βασίλισσας, και είναι μια πλούσια πρωτεϊνούχος ουσία, με πολλές θρεπτικές και θεραπευτικές ιδιότητες.
Πρόπολη: Πρόκειται για είδος ρητίνης που συλλέγουν οι μέλισσες από τους οφθαλμούς διαφόρων δέντρων. Έχει θεραπευτικές και αντιβιοτικές ιδιότητες, ενώ χρησιμοποιείται επίσης στη βερνικοποιία και τη φαρμακευτική.
Υγρό αδένων κεντριού - δηλητήριο - μέλισσας: Για τη συλλογή του υγρού από τους αδένες του κεντριού των μελισσών χρησιμοποιείται ειδική τεχνική. Το υγρό αυτό χρησιμοποιείται στη φαρμακευτική (θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας) και στην απευαισθητοποίηση ατόμων που είναι υπερευαίσθητα στο τσίμπημα των μελισσών.
ΕΠΙΚΟΝΙΑΣΗ
Η μεγαλύτερη όμως χρησιμότητα των μελισσών είναι η επικονιαστική δράση τους. Μια μέτρια αποικία υπολογίζεται ότι έχει 20 έως 40 φορές περισσότερη αξία για την επικονίαση που επιτελούν τα μέλη της παρά για την παραγωγή μελιού. Στις μέρες μας ένας μεγάλος αριθμός επεμβάσεων στο περιβάλλον με προεξάρχουσες τις πυρκαγιές, καθώς και οι εκτεταμένες μονοκαλλιέργειες έχουν μειώσει κατακόρυφα τον αριθμό των άγριων επικονιαστών. Η συμμετοχή της μέλισσας στην ολοκλήρωση του βιολογικού κύκλου των φυτών, που απορρέει από τη δική της προσπάθεια για επιβίωση, είναι τεράστιας σημασίας. αν αναλογιστεί κανείς ότι αποτελεί περίπου το 80% του συνόλου των ειδών των επικονιαστικών εντόμων.
Επιγραμματικά, το τρίπτυχο για μια πετυχημένη εξάσκηση της μελισσοκομίας είναι: Υγεία, καλή μάνα και αξιοποίηση της μελισσοβοσκής. Η προσπάθεια εναρμονισμού των τριών αυτών παραμέτρων για τη δημιουργία μιας επιτυχούς συνισταμένης κάθε άλλο παρά απλή υπόθεση είναι.
Παρά τα προβλήματα, το μέλι είναι ένα προϊόν περιζήτητο, και κάθε προσπάθεια παραγωγής ενός σωστού προϊόντος έχει καλή ανταπόκριση, με αντίστοιχα καλό οικονομικό αποτέλεσμα.
Οι μελισσοκομικές εκμεταλλεύσεις στη Λακωνία δεν είναι τόσες όσες θα ανέμενε κανείς σε μια περιοχή με πολλούς φυσικούς πόρους (πλούσιες ανθοφορίες αυτοφυών και καλλιεργούμενων φυτών) και αρκετά ευνοϊκό για την μελισσοκομία κλίμα. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι, ενώ στο σύνολό τους σχεδόν οι Λάκωνες μελισσοκόμοι μετακινούνται μόνο μέσα στα όρια του νομού, μελισσοκόμοι από όλη την υπόλοιπη Ελλάδα καταφθάνουν στις γνωστές για τις θαυμάσιες μελισσοβοσκές περιοχές μας.
Από την έρευνά μας συμπεραίνουμε ότι η μελισσοκομία είναι ένας ελπιδοφόρος κλάδος που μπορεί να ενισχύσει το γεωργικό εισόδημα σημαντικά, ένας κλάδος που προωθείται και ενισχύεται από το Υπουργείο Γεωργίας.
Από τους προϊστορικούς χρόνους οι άνθρωποι ήξεραν να παίρνουν το μέλι και να το χρησιμοποιούν στη διατροφή τους. Επί πολλούς αιώνες το μέλι ήταν η μόνη γνωστή γλυκαντική ουσία. Οι Θεοί του Ολύμπου τρέφονταν με νέκταρ και αμβροσία. Ο Ησίοδος και ο Πίνδαρος αναφέρουν ότι ο Αρισταίος, γιος του Απόλλωνα και της Κυρήνης. ήταν ο εισηγητής της καλλιέργειας των μελισσών, του σταφυλιού και της ελιάς, ο προστάτης των βοσκών και των κυνηγών, θεράποντας της ιατρικής και της μαντικής. Ο Αρισταίος είχε γίνει αθάνατος, επειδή η Γη και οι Ώρες, στις οποίες τον είχε παραδώσει ο Απόλλωνας, τον έτρεφαν με αμβροσία.
melisa.jpg (64293 bytes)Η μέλισσα που εξημερώθηκε από τον άνθρωπο ανήκει στο γένος Apis (είδος Apis mellifica). Παλαιότερα οι μέλισσες εκτρέφονταν σε κοφίνια διάφορων τύπων, σε ξύλινα κιβώτια, σε πήλινα δοχεία, σε κοίλους κορμούς δέντρων κλπ. Ο μελισσοκόμος έπαιρνε απλώς μερικές κηρήθρες, τις συνέθλιβε και αποκτούσε ένα προϊόν μέτριας ποιότητας. Η ανακάλυψη της κυψέλης με τα κινητά πλαίσια καθώς και της λεγόμενης τεχνητής κηρήθρας, που εφαρμόζεται στα πλαίσια, επέφερε μεγάλες αλλαγές: οικονομία σε μέλι, κερί και εργασία εκ μέρους του σμήνους, άνεση στην επίβλεψη της ζωής της αποικίας, καταπολέμηση των ασθενειών και, επίσης, περιορισμό της δημιουργίας κηφηνοκελλιών στον απαραίτητο για την επιβίωση του μελισσιού αριθμό.
Μεγάλη σημασία για την επιτυχία μιας μελισσοκομικής επιχείρησης έχει η περιοχή όπου είναι εγκατεστημένη. Ιδανική θεωρείται η περιοχή με άφθονη και συνεχή ανθοφορία την άνοιξη, ώστε να αναπτυχθεί κανονικά ο γόνος, άφθονη ανθοφορία το καλοκαίρι εκλεκτών μελισσοκομικών φυτών, ώστε να εξασφαλιστεί πλούσια σοδειά άριστου μελιού και καλή ανθοφορία το φθινόπωρο, ώστε να ανανεωθεί ο πληθυσμός των σμηνών και να αποταμιευθεί αρκετή τροφή για τους χειμερινούς μήνες. Ουσιαστικά είναι λίγα τα βασικά φυτά νεκταροέκκρισης ή μελιτωμάτων που καθορίζουν τις ποιοτικές κατηγορίες του μελιού που θα τρυγήσει ο μελισσοκόμος.
Η Λακωνία είναι τόπος πλούσιος σε αυτοφυή φυτά, όπως θυμάρι, θρούμπι, φασκόμηλο, βάτο, τσάι, μέντα, λεβάντα, ρίγανη, ρείκι ανοιξιάτικο και φθινοπωρινό (τσάρο), έλαιο, καστανιά στον Πάρνωνα, πεύκο, ακακίες, κουμαριά, ευκάλυπτος και βέβαια τα καλλιεργούμενα εσπεριδοειδή, των οποίων όμως η αξιοποίηση δεν μπορεί να είναι πάντα πλήρης, γιατί την εποχή της ανθοφορίας τους τα μελίσσια δεν είναι αρκετά δυνατά. Επίσης την ίδια εποχή υπάρχει και το πρόβλημα των ψεκασμών, γι' αυτό και είναι απαραίτητη η συνεργασία μεταξύ μελισσοκόμων και καλλιεργητών.
Στις μέρες μας δεν νοείται επαγγελματική αλλά ακόμα και ερασιτεχνική μελισσοκομία χωρίς αναγκαστικό κυνήγι των ανθοφοριών, δηλαδή χωρίς μεταφορές. Ένα διαχρονικό σχήμα της διαδοχής των παραγωγών που ισχύει και στο νομό μας είναι το εξής:
melissa5.jpg (46957 bytes)Αρχίζουμε από τον Απρίλη με το μέλι της πορτοκαλιάς
Μάιο - Ιούνιο, έχουμε το ελατίσιο
Ιούνιο - Ιούλιο, το θυμαρίσιο
Ιούλιο - Αύγουστο, μέλι από όλα σχεδόν τα λουλούδια
Αύγουστο - Οκτώβριο, μέλι από πεύκο
Οκτώβριο - Νοέμβριο, μέλι από ρείκι
Το θυμαρίσιο καταγράφεται ως ιδιαίτερη κατηγορία, λόγω των ξεχωριστών και έντονων αρωματικών και γευστικών χαρακτηριστικών και έχει την πρώτη ζήτηση, γιατί, αν αναμιχθεί ακόμα και σε μικρές ποσότητες (5%) με άλλο τύπο μελιού, επηρεάζει καθοριστικά το άρωμά του. Παραγωγή θυμαρίσιου μελιού έχουμε στη Μάνη, το οποίο όμως διατίθεται από τους παραγωγούς χωρίς καμιά ιδιαίτερη προβολή και αξίωση για υψηλότερες τιμές. Οι πυρκαγιές του περασμένου καλοκαιριού κατέκαψαν το 70% περίπου των περιοχών που έδιναν θυμάρι. Το θυμάρι είναι πολυετής θάμνος και η εμφάνισή του μετά τις πυρκαγιές καθυστερεί πολύ έναντι των υπολοίπων, όπως π.χ. του φασκόμηλου που εξαπλώνεται γρήγορα τον επόμενο χρόνο.
Επομένως, η απώλεια της μελισσοβοσκής αυτής οδηγεί τους μελισσοκόμους προς το φασκόμηλο και τη γενική ανθοφορία. Το μέλι από έλαιο δεν θεωρείται σταθερή ετήσια παραγωγή και προέρχεται κυρίως από τον Πάρνωνα. Τα πέντε τελευταία χρόνια, οι καιρικές συνθήκες (πολλή ζέστη, έντονες βροχές) δεν διευκόλυναν τη συλλογή του. Έτσι η κύρια ποσότητα του παραγόμενου μελιού προέρχεται από τα άνθη και, κυρίως στην κοιλάδα του Ευρώτα, από τα εσπεριδοειδή. Μια συνηθισμένη στρατηγική των μελισσοκόμων είναι η φυσική ανάμιξη για την επίτευξη καλύτερης ποιότητας Έτσι έχουμε μέλι ανάμικτο από δύο διαδοχικές ανθοφορίες, όπως π.χ. έλαιο-θυμάρι, θυμάρι-λουλούδι, λουλούδι-πεύκο, πεύκο-ρείκι, καθώς και έλαιο-λουλούδι.
Εκείνο όμως που έχει σημασία για την αξία του μελιού είναι η αγνότητά του και η μη κακοποίησή του με οποιονδήποτε τρόπο, όποια και αν είναι η προέλευσή του.
ΠΡΟΪΟΝΤΑ
Μέλι: Σύμφωνα με το F.A.O. (διεθνή Οργανισμό Γεωργίας και Τροφίμων), ως μέλι ορίζεται το γλυκό προϊόν-τρόφιμο που παράγουν οι μέλισσες όταν συλλέγουν νέκταρ ή άλλους φυσικούς χυμούς από ζωντανά μέρη φυτών ή εκκρίσεις εντόμων, το μεταφέρουν στην κυψέλη τους, το εμπλουτίζουν με δικές τους ουσίες που συντελούν στη μετατροπή του, το αποθηκεύουν στις κηρήθρες τους όπου το ωριμάζουν και στη συνέχεια το σφραγίζουν στεγανοποιώντας το.
Η πιο συχνή χρήση του μελιού είναι στο τραπέζι κάθε οικογένειας, είτε όπως έχει, είτε ως υλικό κάποιας συνταγής. Το μέλι χρησιμοποιείται επίσης στη ζαχαροπλαστική, στη φαρμακευτική για την παρασκευή διαφόρων σκευασμάτων, όπως αντιβηχικά σιρόπια κ.ά. Η παραγωγή μελιού στη Λακωνία κυμαίνεται ετησίως στους 200 τόνους. Περίπου το 1/4 της παραγωγής προέρχεται από την περιοχή του δήμου Οιτύλου στη Μάνη.
Κερί: Στις περισσότερες περιοχές το κερί αποτελεί παραπροϊόν της μελισσοκομίας. Η παραλαβή του γίνεται την εποχή του τρυγητού. Η πρώτη ύλη θερμαίνεται στους 630 C, οπότε το κερί λιώνει και ανεβαίνει στην επιφάνεια, από όπου και λαμβάνεται, ψύχεται, σκληραίνει και υφίσταται περαιτέρω επεξεργασία για να χρησιμοποιηθεί πάλι στη μελισσοκομία στην παραγωγή κεριών ποιότητας, καλλυντικών, στη γεωργία, στην τέχνη και στη βιομηχανία.
Γύρη: Σε μια μεγάλη κυψέλη συσσωρεύονται ετησίως 25-30 κιλά γύρης, ποσότητα μεγαλύτερη από αυτή που χρειάζεται το σμήνος. Το 1/10 περίπου αυτής της ποσότητας αφαιρείται και χρησιμοποιείται από τον άνθρωπο γιατί έχει σημαντικές διαιτητικές και φαρμακευτικές ιδιότητες.
Βασιλικός πολτός: Αποτελεί τη μοναδική τροφή των προνυμφών της βασίλισσας, και είναι μια πλούσια πρωτεϊνούχος ουσία, με πολλές θρεπτικές και θεραπευτικές ιδιότητες.
Πρόπολη: Πρόκειται για είδος ρητίνης που συλλέγουν οι μέλισσες από τους οφθαλμούς διαφόρων δέντρων. Έχει θεραπευτικές και αντιβιοτικές ιδιότητες, ενώ χρησιμοποιείται επίσης στη βερνικοποιία και τη φαρμακευτική.
Υγρό αδένων κεντριού - δηλητήριο - μέλισσας: Για τη συλλογή του υγρού από τους αδένες του κεντριού των μελισσών χρησιμοποιείται ειδική τεχνική. Το υγρό αυτό χρησιμοποιείται στη φαρμακευτική (θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας) και στην απευαισθητοποίηση ατόμων που είναι υπερευαίσθητα στο τσίμπημα των μελισσών.
ΕΠΙΚΟΝΙΑΣΗ
Η μεγαλύτερη όμως χρησιμότητα των μελισσών είναι η επικονιαστική δράση τους. Μια μέτρια αποικία υπολογίζεται ότι έχει 20 έως 40 φορές περισσότερη αξία για την επικονίαση που επιτελούν τα μέλη της παρά για την παραγωγή μελιού. Στις μέρες μας ένας μεγάλος αριθμός επεμβάσεων στο περιβάλλον με προεξάρχουσες τις πυρκαγιές, καθώς και οι εκτεταμένες μονοκαλλιέργειες έχουν μειώσει κατακόρυφα τον αριθμό των άγριων επικονιαστών. Η συμμετοχή της μέλισσας στην ολοκλήρωση του βιολογικού κύκλου των φυτών, που απορρέει από τη δική της προσπάθεια για επιβίωση, είναι τεράστιας σημασίας. αν αναλογιστεί κανείς ότι αποτελεί περίπου το 80% του συνόλου των ειδών των επικονιαστικών εντόμων.
Επιγραμματικά, το τρίπτυχο για μια πετυχημένη εξάσκηση της μελισσοκομίας είναι: Υγεία, καλή μάνα και αξιοποίηση της μελισσοβοσκής. Η προσπάθεια εναρμονισμού των τριών αυτών παραμέτρων για τη δημιουργία μιας επιτυχούς συνισταμένης κάθε άλλο παρά απλή υπόθεση είναι.
Παρά τα προβλήματα, το μέλι είναι ένα προϊόν περιζήτητο, και κάθε προσπάθεια παραγωγής ενός σωστού προϊόντος έχει καλή ανταπόκριση, με αντίστοιχα καλό οικονομικό αποτέλεσμα.
Οι μελισσοκομικές εκμεταλλεύσεις στη Λακωνία δεν είναι τόσες όσες θα ανέμενε κανείς σε μια περιοχή με πολλούς φυσικούς πόρους (πλούσιες ανθοφορίες αυτοφυών και καλλιεργούμενων φυτών) και αρκετά ευνοϊκό για την μελισσοκομία κλίμα. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι, ενώ στο σύνολό τους σχεδόν οι Λάκωνες μελισσοκόμοι μετακινούνται μόνο μέσα στα όρια του νομού, μελισσοκόμοι από όλη την υπόλοιπη Ελλάδα καταφθάνουν στις γνωστές για τις θαυμάσιες μελισσοβοσκές περιοχές μας.
Από την έρευνά μας συμπεραίνουμε ότι η μελισσοκομία είναι ένας ελπιδοφόρος κλάδος που μπορεί να ενισχύσει το γεωργικό εισόδημα σημαντικά, ένας κλάδος που προωθείται και ενισχύεται από το Υπουργείο Γεωργίας.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
